Op 20 juni publiceerde Nassim Taleb zijn langverwachte paper over bitcoin. Het somt op waarom bitcoin niet anders kan dan falen en de waarde nul is. Het kernargument? Padafhankelijkheid. En daar heb ik wat op aan te merken!
Samenvatting
- Talebs hoofdargument is dat padafhankelijkheid ertoe leidt dat de huidige waarde nul is.
- Als er een gebeurtenis mogelijk is die bitcoin volledig zou vernietigen, dan zal die gebeurtenis zich ooit voordoen, en dus is bitcoin geen goed oppotmiddel, en dus is de waarde nul.
- Mijn tegenwerping is dat geen van de genoemde gebeurtenissen daadwerkelijk onomkeerbaar zijn en herstel uitsluiten.
... you first have to finish
Zondagen zijn fijne dagen. Ze brengen een bepaalde rust en vertraging die op andere dagen ontbreekt.
De beste zondagen zijn die waarop er ’s middags een formule 1 race is. Met z’n vijven op de bank. Biertje erbij. De appgroep met m’n broers onder handbereik.
Eén van de terugkerende commentaren van verslaggever Olav Mol bij zo’n race is ‘to finish first, you first have to finish’. En dat is, in essentie, de kern van het punt dat Nassim Taleb maakt in zijn paper over bitcoin.
In het boek ‘Ergodicity’ beschrijft Luca Dellanna een mooi voorbeeld van padafhankelijkheid. Hij vertelt over de skisport, en dat skiërs vaak blessures oplopen. Een afdaling is het zoeken van een optimum tussen snelheid en kans op blessures. Elke skiër kan sneller, maar verhoogt daarmee het risico op een val.
De wereldkampioen skiën is niet de beste skiër, maar de beste skiër van alle skiërs die deelnamen aan het wereldkampioenschap.
Op het pad naar wereldkampioenschap kunnen gebeurtenissen plaatsvinden die onherstelbare schade opleveren, waardoor je uit de pool van mogelijke winnaars verdwijnt.
Dat is wat padafhankelijkheid betekent: het maakt voor de eindsituatie uit wat de volgorde der dingen is.
Een ander voorbeeld. Stel dat je 100 euro kunt inzetten bij een spelletje kop of munt. Bij kop krijg je 1000 euro en bij munt niets. Een goede deal toch?
Stel dat je binnenkomt met 100 euro in je zak. Het maakt dan heel veel uit of je eerst kop gooit of eerst munt. In het eerste geval staat de balans op 1000 euro en kun je comfortabel verder spelen. In het tweede geval ben je blut en stopt het spel. Dit spel is padafhankelijk.
Het woord ergodiciteit kom je in dit verband ook tegen. Bij een ergodisch proces kun je erop rekenen dat elke toestand ooit een keer voorkomt. Je kunt er dus vanuit gaan dat je nergens ‘dood’ of ‘failliet’ gaat. Je kunt dan veilig werken met gemiddelden.
Denk nog eens terug aan de Alpha van 12 mei waarin we schreven over survivorship bias. Russische roulette is non-ergodisch: je kunt er niet vanuit gaan dat elke toestand een keer voorkomt. Als je de eerste keer meteen de kogel krijgt, stopt het spel. De andere kamers zul je niet meer tegenkomen. Je kunt dan niet veilig werken met gemiddelden.
Enfin, tot zover ergodiciteit en padafhankelijkheid. We moeten het er vaker over hebben; een verkeerde inschatting hiervan is regelmatig oorzaak van pijnlijke redeneerfouten in economische en maatschappelijke vraagstukken.
Nassim Taleb
We hebben het vaker gehad over Libanees-Amerikaans filosoof, handelaar en professioneel belediger Nassim Taleb. Hij schreef briljante boeken over onzekerheid en risico.
De laatste tijd is hij geobsedeerd door bitcoin, vermoedelijk aangewakkerd om niet-intellectuele redenen, lees: een persoonlijke vete met Saifedean Ammous.
Hij schreef een paper over bitcoin, op zijn gebruikelijke wijze alleen voor ingewijden begrijpelijk. Taleb is duidelijk geen informaticus en heeft ook bitcoin nog niet heel diep bestudeerd. Dat levert een handjevol storende fouten op. Ik heb wat notities hierover naar ‘m opgestuurd.
Op dit moment ben ik nog geen fucking idiot genoemd, dat komt ongetwijfeld nog.
Er zitten ook een paar solide kritieken in. Een deel daarvan kent de bitcoingemeenschap heel goed. Een paar verwoordt hij beter dan ik anderen tot nu toe heb zien doen, met name die over de interactie tussen twee valuta die naast elkaar gebruikt worden, en de rol die volatiliteit daarin speelt.
Maar daar wil ik het niet over hebben. Ik wil het hebben over het kernpunt van zijn betoog: bitcoin kan geen waarde hebben.
Zijn argument is dat als de kans op het raken van een ‘absorbing barrier’ niet nul is, dan is de huidige waarde nul.
Zo’n absorbing barrier is waar we het eerder over hadden: alles wat onomkeerbaar is en waarvan geen herstel mogelijk is. Dood, blessure en bankroet.
Zijn hoofdargument is dat de miners uiteindelijk zullen moeten worden betaald uit de transactiekosten. En dat als die te laag zijn dan zullen miners ermee ophouden, is er geen beveiliging meer, en is bitcoin waardeloos. Dat moment is een absorbing barrier. Het kan heel lang goed gaan, maar als het misgaat, is het meteen afgelopen.
Omdat dit mogelijk is, zo redeneert hij, moet het een keer gebeuren, en zal bitcoin ooit een keer waardeloos worden, en is het dus nu al waardeloos als store of value. Alle waarde die het heeft moet uit louter speculatie komen.
Informatie vs. informatiedrager
Mijn bezwaar hiertegen is dat je dan de informatie en de informatiedrager met elkaar verwart.
Het gaat niet om het boek, het gaat om de tekst.
Het gaat niet om de CD, het gaat om de muziek.
Het gaat niet om de blockchain, het gaat om de saldi (eigenlijk: utxo-set).
Het gaat niet om mining, het gaat om het protocol.
De absorbing barriers die je kunt verzinnen (te laag beveiligingsbudget, hacks, bugs) zijn m.i. absorberend voor de technische implementatie en niet voor de informatie zelf.
Voor de informatie zelf is wel degelijk herstel mogelijk. Het ecosysteem kan collectief beslissen om over te schakelen naar een ander consensusmechanisme of andere hashingalgoritmen. Of zelfs om de block subsidy in het protocol aan te passen.
Bitcoin is geen natuurkundige wet waaraan we onderhevig zijn. We kunnen als we dat willen bitcoin aanpassen. Dat gebeurt ook voortdurend. In het najaar bijvoorbeeld komt Taproot.
Voorwaarde daarvoor is brede consensus in de gemeenschap. Onder normale omstandigheden duurt dat even. Maar dit zou wel eens heel snel kunnen gaan als er een gebeurtenis voor de deur staat die het voortbestaan van bitcoin bedreigt. Zoals quantum computing. Of een te laag beveiligingsbudget voor miners.
Is bitcoin dan onsterfelijk?
Nee, natuurlijk niet. Zoals er een tijd was voor bitcoin zal er ook een tijd zijn na bitcoin. We weten alleen niet of dat over 1, 10, 100 of 1000 jaar zal zijn. Net zoals al honderden soorten geld zal ook bitcoin ooit z’n monetaire waarde verliezen als mensen overschakelen naar een beter geld.
En daar zit de kern: als mensen niet meer geïnteresseerd zijn in bitcoin, dan verliest het z’n waarde.
Dat kan gebeuren omdat wereldwijd alle overheden tegelijk bitcoin verbieden. Of als centrale banken wereldwijd een geweldig monetair beleid gaan voeren. Of als de bitcoingemeenschap zo’n rommeltje maakt van de technologie van bitcoin dat het onbruikbaar wordt.
Dan verliezen mensen hun interesse. Bitcoin verliest langzaam waarde. Miners zullen stoppen. Het overblijfsel van bitcoiners verzint een list om de blockchain veilig te houden. En uiteindelijk, een paar generaties later, is er niets meer van over.
Voorlopig zien we het tegenovergestelde. Er zijn inmiddels meer dan 100 miljoen mensen die bitcoin bezitten, en er komen er dagelijks meer dan 100.000 bij.
Het netwerkeffect is nog aan het groeien. Nieuwe toepassingen, diensten, apps en bedrijven. Meer programmeurs, journalisten en econometristen.
Bitcoin wordt momenteel stevig op de proef gesteld omdat het - mijns inziens - prematuur op het wereldtoneel gehesen is door de wet in El Salvador. Alle instituten, overheden, centrale banken en toezichthouders worden nu gedwongen zich uit te spreken en een standpunt in te nemen.
En dat is te vroeg. Ze zijn er nog niet klaar voor. Ze hebben nog onvoldoende tijd gehad om de risico’s te onderzoeken en bijpassende regels te formuleren.
Dit zou kunnen leiden tot een van die paar echte absorbing barriers: een wereldwijde ban.
Dat is best spannend, en die onzekerheid zien we terug in de koers. Talloze partijen wachten dit even af. Maar als bitcoin blijft bestaan dan is de huidige koers een koopje. Een afrondingsverschil op wat het uiteindelijk waard zal zijn. Het is aan een ieder om te handelen naar z’n overtuiging!