Voor je ligt een nieuwe Alpha Markets. We hebben veel te bespreken vandaag. We zagen grote ingrepen in het financiële systeem om onrust over de bankensector in de kiem te smoren. Keert de rust terug bij de banken of waren dit pas de eerste dominostenen?
Jerome Powell, Janet Yellen, Christine Lagarde, Klaas Knot en Sigrid Kaag verschenen voor de microfoon om hun visie te geven. Zien zij grote problemen, of is alles onder controle?
En dan de bitcoinkoers. Die steeg verder naar bijna 29.000 dollar gisterenmiddag, ruim 80 procent hoger dan de bodem van 15.400 dollar op 21 november vorig jaar. Zien we hier bitcoin als digitaal goud? Ontdekken massa’s mensen de enige digitale manier om vermogen buiten het banksysteem te bewaren? Wij denken van niet.
Maar laten we eens beginnen bij de banken.
Marktupdate
Bankruns
Na de bankencrisis in 2008 zijn de eisen aan banken strenger geworden en is het toezicht verscherpt. Banken moeten meer kapitaal aanhouden om verliezen op te kunnen vangen en meer liquiditeit om overboekingen te kunnen honoreren. Op papier staan banken er veel beter voor dan vijftien jaar geleden.
Toch zijn banken nu op een nieuwe manier kwetsbaar, bestaande uit twee ingrediënten.
Door internetbankieren (in de VS heeft men het over mobile banking) kunnen rekeninghouders met weinig moeite en met z’n allen tegelijk een overboeking naar een andere bank doen. Ze hoeven niet meer in de rij te staan voor de balie.
Door social media verspreidt onrust zich razendsnel. Of die onrust nu terecht is of niet, binnen een paar uur kan een heel land op het idee gebracht worden dat het beter is om je geld bij een bepaalde bank weg te halen.
Elke bank heeft langlopende bezittingen, zoals een obligatieportefeuille en leningen aan consumenten en bedrijven. Daar tegenover staan kortlopende verplichtingen: de betaal- en spaarrekeningen van de klanten. Er zijn geen banken die al hun bezittingen in heel korte tijd zonder verlies kunnen liquideren. Geen enkele bank kan een bankrun aan.
(Dat is trouwens een bewuste keuze van toezichthouders. Initiatieven om een full reserve bank op te zetten worden wereldwijd geblokkeerd. In Nederland de depositobank, in de VS bijvoorbeeld Narrow Bank en recent nog Custodia.)
Silicon Valley Bank zag 42 miljard dollar wegstromen op de donderdag voor het weekend waarin de bank werd gered. Credit Suisse had al langer een uitstroom van zo’n 10 miljard Zwitserse franc per dag. Dat is domweg niet houdbaar.
In 2008 ging het om vertrouwen tussen banken. In 2023 gaat het om vertrouwen van klanten in banken.
De maatregelen van toezichthouders wereldwijd zijn erop gericht om dat vertrouwen te ondersteunen en herstellen om nieuwe bankruns te voorkomen.
Lukt dat? Daarvoor kijken we naar de uitstroom van deposito’s. In de grafiek hieronder zien we dat het gebruik van reddingsfaciliteiten deze week nauwelijks is toegenomen. Dat wijst erop dat er geen nieuwe bankruns aan de gang zijn.
Geen acute bankruns, maar onderliggend sijpelen de deposito’s nog steeds weg. The Economist becijferde dat in het afgelopen jaar al meer dan 500 miljard dollar bij commerciële banken is weggehaald. Dat stroomt hoofdzakelijk naar geldmarktfondsen. Daar krijg je veel meer rente dan op je bankrekening.
Al sinds de eerste renteverhoging in maart 2022 stroomt geld van bankrekeningen naar geldmarktfondsen. De afgelopen twee weken ging dat met 100 miljard per week, de hoogste snelheid sinds de coronacrash in voorjaar 2020.
Dus geen acute bankruns, maar wel een destabiliserende uitstroom van deposito’s. Het is niet gek dat in een onderzoek onder fondsmanagers de aandacht is verschoven van inflatie naar een systemic credit event als grootste risico.
Steady lads
Er broeit iets, en dat zien ook de toezichthouders wel. Dagelijks verscheen er wel een belangrijk persoon voor de camera om kalmerende woorden te spreken.
In de VS noemde Janet Yellen de banken “safe and sound” en zei Jerome Powell woensdagavond dit: “our banking system is sound and resilient, with strong capital and liquidity”.
In Europa zei ECB-voorzitter Christine Lagarde dat ze het “volste vertrouwen heeft in de robuustheid van het Europese bankwezen”.
In Nederland zei DNB-baas Klaas Knot: “Nederlandse banken zijn veilig” en minister van Financiën Sigrid Kaag: “De belastingbetaler draait niet op voor falende banken”.
