Het lightningnetwerk groeit op hoog tempo. Arcane Crypto publiceerde deze week een nieuw overzichtsrapport over de stand van zaken rond deze snelle betaallaag. We hebben daaruit de belangrijkste inzichten voor je op een rij gezet, en delen onze ervaring met het gebruik ervan in de praktijk.
Samengevat
- De onderzoekstak van Arcane Crypto publiceert jaarlijks een rapport met de naam ‘The State of Lighting’. Dit is de tweede editie (PDF). De gegevens zijn verzameld in samenwerking met OpenNode, een betalingsverwerker die middenin het lightning-ecosysteem gepositioneerd is.
- Het gebruik van het lightningnetwerk groeit snel. Het aantal betalingen is het afgelopen jaar verdubbeld. De waarde van die betalingen is met 400 procent gestegen (uitgedrukt in dollars).
- Publiek beschikbare gegevens, bijvoorbeeld over het aantal beschikbare en bereikbare kanalen en nodes, geven een slecht en vertekend beeld van de groei van het netwerk; die ligt in werkelijkheid significant hoger dan uit die gegevens blijkt.
Betaallaag
Voor diegene die niet eerder van het lightningnetwerk gehoord heeft beginnen we met een korte uitleg. Aan de blockchain van bitcoin wordt ongeveer iedere 10 minuten een block toegevoegd. In de praktijk biedt zo’n block ruimte aan zo’n 4000 transacties. Per seconde (4000/600) kan bitcoin dus zo’n 6 á 7 transacties verwerken. Dat is ietwat aan de karige kant met een hyperbitcoinized wereld voor ogen. Ter vergelijking: in 2021 verwerkte Visa per seconde meer dan 5000 transacties.
Maar dat bitcoin op een laag en voorspelbaar tempo zijn werk doet, heeft een belangrijke reden: het zorgt ervoor dat de decentrale eigenschappen bewaard blijven. Zomaar de capaciteit van de blocks vergroten of de tijd tussen twee opeenvolgende blocks verkleinen is daarom geen optie. En zo ontstond het idee om (kleine) transacties naar een andere laag te verplaatsen. Een laag die grotendeels losstaat van de blockchain, maar zijn administratie daar wel op verankert: het lightningnetwerk.
In 2015 werd deze betaallaag voorgesteld door onderzoekers Thaddeus Dryja en Joseph Poon. Een jaar later richtten zij Lightning Labs op, en in 2018 zag een betaversie van het lightningnetwerk het leven. De eerste jaren is het mondjesmaat in gebruik genomen; velen zien 2021 als het jaar van lightning’s doorbraak.
Explosieve groei
Over het gebruik van het lightningnetwerk zijn allerlei statistieken beschikbaar, waaronder het aantal betaalkanalen, het aantal lightning nodes, en de capaciteit van het netwerk. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat deze data onvolledig is: anders dan bij bitcoin’s blockchain is de openbaarheid van gegevens bij lightning een optie, géén standaard.
Het is om die reden dat Arcane de samenwerking met OpenNode gezocht heeft, omdat die als betalingsverwerker over data beschikt die niet publiek verkrijgbaar is; gegevens van transacties die OpenNode heeft verwerkt. Aangevuld met de publieke gegevens, trekken de onderzoekers van Arcane de volgende conclusies.
(1) Het lightningnetwerk groeit snel. Het aantal betalingen is het afgelopen jaar verdubbeld. De waarde van die betalingen is met 400 procent gestegen (uitgedrukt in dollars).
Interessant is ook om te zien waar transacties voor bestemd zijn. In 2022 ging is bijna een derde te classificeren als storting of opname bij een handelshuis. Een vijfde betreft een betaling in een winkel, en bijna de helft betreft besloten transacties; directe betalingen tussen individuen.
(2) De groeisnelheid van het lightningnetwerk wordt onderschat. Door het werkelijke betalingsvolume te vergelijken met openbare statistieken, wordt duidelijk dat het werkelijke gebruik van het lightningnetwerk aanzienlijk meer gestegen is dan uit die publieke gegevens af te leiden is.
Arcane noemt twee redenen die tot onderschatting leiden. Ten eerste bestaat het lightningnetwerk deels uit besloten betaalkanalen en onzichtbare nodes. Ten tweede zeggen de openbare statistieken weinig over het daadwerkelijke gebruik van het lightningnetwerk. De verwachting is dat het netwerk steeds efficiënter gaat omspringen met de beschikbare capaciteit, en daardoor het gat tussen echte groei en wat af te leiden is uit openbare gegevens steeds groter wordt.
(3) Het aantal gebruikers met toegang tot lightning is sterk gestegen. Arcane schat in dat in de zomer van 2021 zo’n 100.000 gebruikers toegang hadden tot het netwerk. Dat aantal is in maart 2022 gestegen tot boven de 80 miljoen. De reden is eenvoudig: steeds meer mainstream apps integreren ermee, waaronder Cash App (70 miljoen gebruikers). Ook de adoptie van bitcoin in El Salvador speelt hierin een rol.
Het wegnemen van drempels is een belangrijke fase die door een opkomende technologie doorlopen moet worden. Gebruikers die het voorheen te ingewikkeld vonden, kunnen er ‘ineens’ mee aan de slag. Andere voorbeelden hiervan zijn exchanges en brokers die het lightningnetwerk ondersteunen voor het storten en opnemen van bitcoin. Onlangs kondigde Kraken die integratie aan; nog eens 4 miljoen gebruikers die er op deze manier mee in aanraking kunnen komen.
(4) Er is steeds meer kapitaal beschikbaar voor de doorontwikkeling van het ecosysteem. De groei van het gebruik van lightning gaat hand in hand met een toename van het beschikbare kapitaal in het ecosysteem van bedrijven en ontwikkelaars die de groei ervan mogelijk maken. In februari heeft OpenNode 20 miljoen dollar opgehaald, en in april haalde Lightning Labs 70 miljoen dollar op.
Dit is een belangrijk signaal, want het lightningnetwerk is verre van af. Er wordt belangrijk werk verricht rond privacy, gebruiksgemak, schaalbaarheid, modulariteit en flexibiliteit. Voorbeelden zijn het mogelijk maken van offline betalingen, en het in één keer aanmaken van een betaalkanaal die aan beide kanten van liquiditeit voorzien is.
(5) Het lightningnetwerk kan echte problemen oplossen voor miljarden mensen. Meer dan 2 miljard mensen hebben geen toegang tot bankdiensten. “Bitcoin en het lightningnetwerk creëren nieuwe mogelijkheden voor deze mensen om hun levensstandaard te verhogen”, schrijven de onderzoekers van Arcane.
Je kunt je afvragen of deze ‘conclusie’ wel in een onderzoeksrapport thuishoort. Als neutrale lezer is het lastig om deze uitspraak niet te classificeren als wensdenken. De andere kant van diezelfde medaille is dat het juist dat wensdenken is waar de opkomst en ontwikkeling van bitcoin en het lightningnetwerk op drijft. En gezien de groei(potentie), is het lastig om daar niet enthousiast van te worden!
Succesvolle peuter
Tijd om bovenstaande bevindingen even te herkauwen. We nemen daarom wat afstand van de superlatieven die uit het Arcane-rapport te destilleren zijn, en plaatsen ze in een neutraler kader.
Het is terecht dat gesproken wordt over explosieve groei. Zowel uit openbare als besloten gegevens is af te leiden dat het netwerk sterk in de lift zit. Nu (al) kan het lightningnetwerk met gemak miljoenen betalingen aan op jaarbasis.
Maar: als we uitzoomen, moeten we ook erkennen dat het ondanks de groei nog een kleine speler is. Het jaarlijks volume is nog ruim onder de 1 miljard dollar; dat is nog zeer weinig ten opzichte van de biljoenen die jaarlijks door bitcoin heen vloeien. Bovendien is dat kleine betaalvolume afhankelijk(er) geworden van geldstromen van en naar exchanges (met als doel daar te handelen).
Desalniettemin is het een indrukwekkende prestatie dat een nieuwe technologie slechts na een bestaan van vier jaar al zo’n bereik heeft. We hebben te maken met een succesvolle peuter die – als deze groei standhoudt – weleens sneller volwassen kan worden dan menigeen aanneemt.
Een signaal dat dit het geval is, krijgen we door te kijken naar waar menselijk kapitaal naartoe stroomt. Het ecosysteem rond lightning groeit snel, en bevat steeds meer slimme founders, developers en investeerders. Bedrijven en individuen die miljoenen op het spel zetten en all-in zijn gegaan op deze technologie.
Zo lijkt het lightningnetwerk op 4-jarige leeftijd aan de vooravond van iets speciaals te staan!
Kijkje in de keuken
Zo'n onderzoek is natuurlijk leuk, maar wij denken dat je pas echt de magie van het lightningnetwerk ervaart op het moment dat je zelf je eerste lightningbetaling doet. Betalen met bitcoin is iets magisch, zeker als je dat kan doen met sats die je zelf ontvangen hebt voor het leveren van een product of een dienst. In de Satoshi Radio-community proberen we dit sinds januari 2020 zo veel mogelijk te stimuleren.
Dat hebben we in eerste instantie gedaan door onze eigen node op te zetten en die te verbinden met andere grote nodes in het netwerk. Op deze manier konden luisteraars – door een kanaal te openen naar onze node – direct een vliegende start maken in hun lightning-avontuur. Daarna hebben we tutorials – de Nodezaak – gemaakt waarin we op een open en vriendelijke manier uitleggen hoe je makkelijk je eigen lightning node kan opzetten. Het resultaat? Inmiddels hebben meer dan 500 mensen via onze tutorials een eigen node opgezet.
Daarnaast hebben we, met de hulp van onze internettovenaar Jorijn, een eigen bot gebouwd voor donaties via het lightningnetwerk. Dit maakte het mogelijk om microdonaties te ontvangen, verstuurd vanaf elke plek op aarde. De afgelopen twee jaar hebben we zo’n 2.000 donaties ontvangen, met een waarde van gemiddeld 1 euro per donatie. Honderden luisteraars hebben ons op deze manier laten weten dat hun node draait in bijvoorbeeld Vietnam, Zuid-Soedan, Spanje of Zweden. Zoals we al zeiden: magisch!
Maar met een eigen node alleen ben je er nog niet. Sterker nog, de rabbit hole begint daar pas. De belangrijkste taak van een node runner is om goede verbindingen (gebalanceerde betaalkanalen) te hebben naar andere nodes in het netwerk. Dat klinkt wellicht makkelijker dan dat het is: je moet rekening houden met de uptime van andere nodes, de kanalen moeten in balans gehouden worden en het is fijn als je afspraken kan maken over de fees van het kanaal.
Om dit proces van trial en error wat makkelijker te maken, zijn we ongeveer een jaar geleden begonnen met de Satoshi Radio Rings of Fire. Met ‘we’ bedoel ik hier overigens onze fantastische community, die het proces in goede banen laat lopen. Onlangs is zelfs de honderdste ring of fire opgezet. Een fantastische prestatie als je het ons vraagt. Genoeg veren, terug naar de kern: wat is zo’n ring of fire dan?
Een ring of fire is in feite niet meer dan een manier om verschillende node runners met elkaar in contact te brengen en betaalkanalen naar elkaar te laten openen. Door dat in een ringvorm te doen, heeft elke deelnemer direct zowel inkomende als uitgaande liquiditeit in zijn betaalkanalen. Hierdoor kan je direct zowel betalingen ontvangen als versturen. Op macroniveau gebeurt er echter nog iets interessanters: doordat veel node runners deelnemen aan verschillende rings of fire ontstaat er een enorm decentraal netwerk waar er amper meer single points of failure zijn. Zeker na de komst van multi path payments (transacties kunnen opgesplitst worden en langs verschillende nodes lopen) heeft het wegvallen van een grote routing node veel minder impact op het netwerk dan hiervoor het geval was. Als je meer wil weten over de rings of fire, check dan vooral de Connect the World-podcast. Die wordt elke week gehost door Stef en Edward, twee veteranen uit de Satoshi Radio-community.
Een bijkomend voordeel van het draaien van de Satoshi Radio-node is dat we de gedoneerde satoshis weer mogen uitgeven. Waar de donaties in 2020 nog in deep cold storage verdwenen (omdat we ze letterlijk nergens uit konden geven), kopen we er inmiddels biertjes van in Amsterdam, San Salvador, Haarlem en Miami. De gebroeders Slagter betalen het zakgeld van hun kids (gedeeltelijk) via lightning. We sponsoren community-initiatieven via lightning.
We krijgen vaak te horen dat dat zonde is: waarom zou je sats uitgeven? Die HODL je toch? Wij kijken daar net iets anders tegenaan. Hoewel bitcoin door velen enkel als oppotmiddel wordt gebruikt, kan het net als ander geld ook als ruil- en rekenmiddel fungeren. Dat is in het begin onwennig, maar het wordt al snel een gewoonte. De vraag die er dan echt toe doet, is hoeveel je spaart en hoeveel je uitgeeft. Vanwege de eigenschappen van bitcoin denk je twee keer na voordat je de sats overmaakt; wat ons betreft een prettige bijkomstigheid.
Goed, we dwalen af; terug naar die circulaire economie de we aan het opzetten zijn. We zien steeds vaker dat ondernemers die naar onze podcast luisteren uit interesse ook lightning als betaalmethode in hun winkel gaan aanbieden. Dit trekt weer andere luisteraars die graag met bitcoin willen betalen naar hun winkel. Een mooi voorbeeld hiervan is Café De Roemer in Haarlem: sinds dat je hier kan betalen met bitcoin, is het voor een aantal luisteraars hun stamkroeg geworden. Een circulaire economie vanaf de grond opbouwen: magisch.
Goed, tijd voor een kanttekening. Want eerlijk is eerlijk; de betaalervaring met lightning is minder goed dan wat je gewend bent van een NFC-pintransactie. Waar pinnen in Nederland binnen een seconde gepiept is, duurt een lightningtransactie vaak een seconde of 15. Dat is niet fijn als er een rij mensen achter je staat te wachten. Dit nadeel verdwijnt echter als je over de landsgrenzen gaat kijken, naar bijvoorbeeld El Salvador. Toen we daar waren om verslag te doen van de implementatie van de bitcoinwet (september 2021) viel ons het gebrek aan betaalopties op. In de meeste gevallen konden we alleen betalen met cash (dollars). Op de plekken waar je elektronisch kon betalen, konden uitsluitend creditcards gebruikt worden, met de bijbehorende transactiekosten. Op verschillende plekken kon er dus ook met bitcoin betaald worden. En dat hebben we gedaan: het eten, drinken, het verblijf in het hotel, zonnebrand en vervoer hebben we voor een groot deel via lightning betaald. En niet met een custodial wallet, maar via onze eigen node die ergens in Nederland staat te ronken. Het werd zelfs nog mooier: sommige luisteraars doneerden een rondje als we ergens zaten te eten. Doordat het lightningnetwerk zo snel is, konden we de gedoneerde sats direct weer bij het restaurant uitgeven. Hetzelfde gebeurde in Miami, waar we met lightning konden betalen op de conferentie Bitcoin 2022. De transactiekosten van al deze transacties samen? Minder dan een cent. Magisch.
Misschien vraag je je af hoe zo’n lightningtransactie dan werkt in de praktijk. Dat gaat eigenlijk vrij simpel: de winkelier (ontvangende partij) maakt een zogenaamde lightning invoice (factuur) aan. In de factuur staat het aantal sats dat de winkelier wil ontvangen. De factuur wordt daarna getoond middels een QR-code. De betalende partij scant de QR-code met zijn telefoon, waarna de informatie getoond wordt in de lightningwallet van de klant. Als alles naar wens is, verstuurt de betalende partij de transactie. Dit hele proces duurt – afhankelijk van de ervaring van de deelnemers – ongeveer 10 tot 30 seconden.
Er zijn natuurlijk ook nog minpunten. Zeker als je je eigen node gebruikt om betalingen te doen, loop je nog wel eens tegen foutmeldingen aan. Dat komt in eerste instantie omdat de wallets die je kan koppelen met je eigen node (Zap en Zeus) nog in beta zitten. Daarnaast kunnen ze soms geen bruikbare betaalroute vinden, of duurt het (onder meer omdat ze het TOR-netwerk gebruiken) erg lang om een betaling te doen. Voor winkeliers is het lastig dat de huidige point of sale-implementaties van het lightningnetwerk niet samenwerken met hun al bestaande kassasystemen. Hierdoor moeten ze handmatig bedragen overtypen, wat weer extra tijd kost. Als laatste kost het voor de normale gebruiker behoorlijk wat tijd om een eigen node op te tuigen. Hoewel we het elke bitcoiner kunnen aanraden, snappen we dat niet iedereen hier tijd voor heeft. Voor al deze problemen zijn er oplossingen (in de maak), dus voor de lange termijn maken we er ons weinig zorgen over. Vooral omdat de magie die we meerdere malen geproefd hebben naar meer smaakt.
Ten slotte
Soms krijgen we de vraag wat de adoptie van lightning betekent voor bitcoin vanuit investeringsperspectief.
We lezen weleens over het argument dat bitcoins vastgezet moeten worden in betaalkanalen, en dat daarmee extra schaarste veroorzaakt wordt. Dat is zo, maar het effect daarvan is gering. Op dit moment gaat het om ‘slechts’ ~3700 BTC, en de richting is dat de efficiëntie van het netwerk steeds groter wordt; de capaciteit groeit daarom minder snel dan het aantal nieuwe gebruikers of het aantal verwerkte transacties.
In onze ogen is het veel belangrijker om je te realiseren dat de groei van deze betaallaag hand in hand gaat met de groei van bitcoin’s netwerkeffect. Direct, omdat het aantal gebruikers van bitcoin groeit. En indirect, omdat bitcoin voor een grotere groep gebruikers nuttiger wordt, net zoals het nut van een telefoon groeit naarmate meer mensen een telefoon bezitten. Die toename wordt vertraagd ook zichtbaar in de prijs van bitcoin.
Lijkt het je leuk om zelf eens met bitcoin te betalen? Op deze kaart zie je waar dat kan in Nederland (even uitzoomen om overzicht te krijgen over alle betaalpunten). Liever eerst je eigen betaalinfrastructuur optuigen? Start dan met de Nodezaak, waarin we je van begin tot eind uitleggen hoe je je eigen lightning node optuigt!