Zoals jullie weten zit ik op dit moment in El Salvador. Terwijl ik dit stuk schrijf zit ik met een bakje koffie na te genieten van gisteren. De dag dat bitcoin een wettig betaalmiddel werd in El Salvador. Ik heb een tijdje zitten piekeren wat ik het beste kan schrijven. Het is namelijk lastig onder woorden te brengen wat je voelt als je ter plekke bent op het moment dat er historie geschreven wordt. Toch ga ik een poging wagen om jullie mee te nemen in het avontuur dat ik gister heb meegemaakt.

Let op: dit artikel bevat veel afbeeldingen. Je kan het artikel het beste lezen in je browser.

07:00 - Vertrek

Ik had afgesproken met Arnold (journalist van Bitcoin Magazine NL) en Piet, Belgische bitcoiner van het eerste uur. We hadden een taxi geregeld die ons naar de hoofdstad San Salvador zou brengen. Omdat we hadden gehoord dat de anti-bitcoin protesten rond een uurtje of 08:00 zouden beginnen vertrokken we vroeg. De mensen hier spreken geen woord Engels, maar gelukkig spreekt Piet een behoorlijk woordje Spaans. Dat zou gedurende de dag onmisbaar worden. Tijdens de rit spraken Arnold en ik onze verwachtingen naar elkaar uit. Zouden we daadwerkelijk met Lightning kunnen betalen? Hoe werkt de ATM? Kunnen we de Chivo app bekijken? Toen we rond 07:45 aankwamen in San Salvador zagen we de volgende tweet van bitcoin journalist Aaron van Wirdum. Hij had net met bitcoin betaald bij de McDonalds. Kippenvel op de armen. Dit kon wel eens een historische dag gaan worden.

08:00 - Kranten scoren

Onze chauffeur zette ons af bij het plein waar een groep demonstranten samen kwamen. We besloten eerst een klein rondje te gaan lopen, op zoek naar de krant van de dag. In de bitcoin gemeenschap zijn kranten van specifieke datums ware collectors items. Dat komt natuurlijk voort uit de legendarische krantenkop die Satoshi Nakamoto toegevoegd heeft aan het genesis block: "Chancellor on Brink of Second Bailout for Banks". De krant waarin de bitcoin wet werd aangekondigd is de afgelopen maanden al amper meer te krijgen en wordt voor een veelvoud verkocht op het internet. We hadden dus al een vermoeden dat de krant een gewild item zou worden. Gelukkig had de eerste de beste verkoopster maar liefst 7 kranten te koop, die we direct gekocht hebben. Onderweg vingen we al een glimp op van de Chivo kantoortjes die de overheid door heel de stad had neergezet. Nadat we onze kranten gedropt hadden in de taxi sloten we ons aan bij het anti-bitcoin protest.

09:00 - Het protest

Op het plein stond een groep activisten te protesteren. We werden vrijwel direct aangesproken door de leider van het protest. Hij vertelde ons dat de overheid corrupt was en dat de bitcoin wet niemand zou helpen. Het werd te snel ingevoerd en alleen de rijken zouden profiteren. Al snel werd duidelijk dat het protest eigenlijk tegen de president, Nayib Bukele, gericht was.

Rond kwart voor tien kwam  de menigte in beweging. Inmiddels waren er behoorlijk wat mensen aangesloten en dat zou tijdens de mars alleen maar toenemen. Reuters schat dat er uiteindelijk meer dan 1000 mensen meeliepen. Ik kan me wel vinden in die schatting. Tijdens de mars werd de sfeer her en der wat grimmig, omdat men met vuurwerkbommen begon te gooien. Daarnaast werden bushokjes, winkelramen en ander publiek goed bespoten met anti-bitcoin graffiti. De politie liet het toe, maar ik had het idee dat ze wel zouden ingrijpen op het moment dat er echte vernielingen zouden plaatsvinden.

Het protest stopte bij het parlementsgebouw, de plek waar de bitcoin wet het licht zag. Inmiddels was het ongeveer 11:00 en we besloten op zoek te gaan naar een plek om te schuilen voor de felle zon. In El Salvador is het normaal dat de UV kracht rond deze tijd van de dag 11 is. Anders gezegd: een spook als ik verbrand dan binnen 10 minuten. Ook vonden we het tijd worden om eens op zoek te gaan naar mensen die wel warmliepen voor bitcoin.

11:00 - Spoedcursus bitcoin

Arnold was al eerder in San Salvador geweest en kende een koffie zaak met goede koffie én een Chivo bitcoin ATM. Dat leek mij een prima idee en Piet vindt alles best. Eenmaal aangekomen spraken we de eigenaar van de zaak. Hij vertelde ons dat ze problemen hadden met de Chivo app en dat ook de Chivo bitcoin ATM niet werkte. Daarnaast wilde hij liever niet met de app van de overheid werken. In plaats daarvan gebruikte hij zijn persoonlijke Binance wallet, om on-chain bitcoin te ontvangen.

We waren erop gebrand om toch te kunnen betalen met bitcoin. Arnold en ik waren het er echter over eens dat een on-chain betaling naar de Binance wallet van de eigenaar niet bepaald toekomstbestendig is. Daarom liet Arnold hem Muun Wallet zien. Muun is een onzettend makkelijk te gebruiken wallet, met Lightning ondersteuning. Wat zich hierna afspeelde is voor mij de kern van het bitcoin gedachtegoed. Voor mijn neus werd de eigenaar wegwijs gemaakt op het Lightning Netwerk en twee minuten later rekenden we onze kopjes koffie af met bitcoin. De eerste bitcoin betaling van de dag!

13:00 - Chivo Kiosk

Het koffiezaakje lag naast het nationale paleis. Op het plein zagen we één van de vijftig Chivo "stalletjes". Deze kiosks zijn de plekken waar de bevolking hulp kan vragen bij het installeren van hun wallet. Ook heeft elke kiosk een Chivo ATM, zodat mensen hun bitcoin (gratis) kunnen omzetten in dollar en andersom. Althans, in theorie. Ook hier werkte de ATM niet. Gelukkig was er een blik Chivo medewerkers aanwezig om te helpen. Met onze Piet als vertaler vroegen we hoe de eerste dag verliep. De medewerkers vertelden ons dat er behoorlijk wat opstartproblemen waren. Zo waren de servers overbelast, zaten de geldautomaten zonder dollars en waren er connectiviteitsproblemen met externe wallets. Gedurende de dag ging het beter en men was ervan overtuigd dat dit gedurende de week beter zou gaan. Toen we echter vroegen of we de Chivo app konden bekijken moest de medewerker bekennen dat het haar nog niet gelukt was om de app te downloaden. We bedankten haar vriendelijk en vervolgden onze zoektocht naar een werkende ATM.

15:00 - Chivo App en ATM

Ondertussen hadden we via Twitter vernomen dat er niet alleen bij de Mac, maar ook bij de Pizza Hut en Starbucks met bitcoin betaald kon worden. Via Google Maps zochten we de dichtstbijzijnde vestigingen op en zetten we het op een lopen. Het was buiten inmiddels ook een stuk beter vol te houden. El Salvador is overigens een prachtig land. Wat mij het meest op is gevallen, naast de behulpzame bevolking, is hoe prachtig groen het land is. Bomen, planten en gras lijken net een tint groener dan in Nederland. Ook in een stad als San Salvador zijn de straten gevuld met bomen en andere planten. Anyway, back to bitcoin. Tijdens onze wandeling naar de McDonalds kwamen we nog een Chivo Kiosk tegen. Deze keer hadden we meer geluk en sprak één van de medewerkers wel Engels. Ze liet ons haar airdrop van $30 dollar zien die ze van de overheid had gekregen.

Als klap op de vuurpijl werkte in deze kiosk de ATM wel. Arnold en ik besloten daad bij woord te voegen en bitcoin aan te schaffen en te verkopen. Ik was als eerste aan de beurt en besloot een klein beetje bitcoin ($20) te verkopen. Als eerste moest ik me verifiëren middels een code die ik via sms toegestuurd kreeg. Geen verdere paspoort check. Helaas werkte de ATM alleen met on-chain deposits. Ik moest 1 block wachten totdat ik mijn geld zou krijgen. Dat duurt minimaal 10 minuten, maar vaak (als het druk is) langer. Het was smerig warm in het hokje, dus ik besloot na 2 blocks eieren voor mijn geld te kiezen en naar buiten te gaan. Arnold, die de dip had gekocht, kreeg na een aantal minuten netjes zijn bitcoin op zijn wallet gestort. Mixed feelings dus. Een ATM zonder Lightning ondersteuning is eigenlijk niet snel genoeg. Aan de andere kant, de mensen zijn hier gewend om twee uur te wachten om geld op te halen bij Western Union. Daarnaast rekende de Chivo ATM geen conversiekosten. Dat is positief, omdat meerdere locals ons vertelden dat de hoge kosten om bitcoin om te zetten in dollars de reden is dat ze geen gebruik maken van bitcoin.

Eén van die locals was de eigenaar van deze supermarkt. Hij vertelde ons dat hij alleen cash dollars accepteert. Geen debit of creditcards. De transactiekosten (rond de 7%) zijn gewoonweg te hoog. Bitcoin ging hij ook niet accepteren. Niet omdat hij een hekel had aan bitcoin, maar omdat hij het niet goed genoeg snapt. Die reden hoorden we gedurende de dag vaker.

16:00 - Betalen met bitcoin bij Pizza Hut

Om vier uur kwamen we na een lange wandeling eindelijk aan bij de Pizza Hut. We hadden behoorlijk honger gekregen, omdat we gedurende de dag vergeten waren normaal te eten. Bij binnenkomst zagen we direct een "Betaal met Bitcoin" sticker hangen. Hier zaten we goed! Waarom we hierna besloten om chicken wings te bestellen in plaats van twee (bitcoin) pizza's weet ik niet. Ik hou het op een lichte zonnesteek. Nadat we de wings ophadden was het tijd om voor het eerst "echt" met bitcoin te gaan betalen. Dat gaat als volgt in z'n werk: de caissière tikt op haar terminal het bedrag in dollars in. Op het scherm verschijnt daarna de Lightning invoice, die de klant kan scannen met zijn favoriete bitcoin wallet. In ons geval was dat Zeus, omdat we die aan onze eigen node in Nederland hadden gekoppeld. Zodra je de QR code scanned krijg je de betaalinformatie op je telefoon te zien en moet je de betaling bevestigen. Daarna is het even (5 tot 20 seconden) wachten totdat de betaling bevestigd is. Onze eerste bitcoin betaling in San Salvador is was een feit! Tot ons afgrijzen verdween het bonnetje in de administratie van de Pizza Hut en mochten we die niet meenemen. Toch mocht dat de pret niet drukken. We waren behoorlijk onder de indruk van de manier waarop Lightning geïntegreerd was in het betaalproces van de Pizza Hut. Dit was, in tegenstelling tot het koffie zaakje, geen persoonlijke wallet maar daadwerkelijk een professionele Lightning oplossing voor grote zakelijke klanten. Indrukwekkend.

17:00 - Big Mac met Lightning

Na onze ervaring bij de Pizza Hut waren we erg benieuwd naar de Lightning implementatie van McDonalds. Deze bleek behoorlijk anders dan die bij de Pizza Hut. McDonalds maakt gebruik van OpenNodes. Wat extreem tof was om te zien was dat ze de mogelijkheid om te betalen met bitcoin daadwerkelijk hadden toegevoegd aan de zelfbedieningskassa's. Het betaalproces kende een aantal haken en ogen. Ten eerste stond betalen met bitcoin onder de knop "betalen met creditcard". Pas als je op die knop drukte, kwam er een behoorlijk hacky keuzemenu tevoorschijn (zie foto).

Nadat ik koos om bitcoin te gebruiken, verscheen er een QR code. Als ik een QR code zie, dan is mijn eerste ingeving om die te scannen met mijn bitcoin wallet. Tot onze schrik werkte zowel Zeus (eigen node) als BlueWallet (custodial) niet. Na een aantal minuten en wat hulp van de filliaalmanager (Pietje was ook hier weer een lifesaver) kwamen we erachter dat we de QR code met onze normale camera app moesten scannen. Hierna was het simpel: op je telefoon wordt je naar de OpenNode website gestuurd, waar je de QR code van de Lightning invoice krijgt. Deze betaal je met je wallet. Even wachten op bevestiging en de Big Mac was betaald.

Dit was voor mij het moment van de dag. Ik had zojuist een Big Mac van $5 gekocht en betaald  met met bitcoin. De betaling was verlopen via mijn eigen node, een kleine 10.000 verder in Nederland. En dan de transactiekosten: 6 satoshi. Dat is ongeveer $0,003. Dat is nog geen cent. En dat in een land waar de digitale betaalinfrastructuur vrijwel niet bestaat. Op de plekken waar je wel met je creditcard kan betalen zijn de transactiekosten minimaal 5% van je betaling. Ik krijg opnieuw kippenvel als ik dit schrijf. Voor de liefhebbers, hieronder kan je zien dat de betaling via mijn kanaal met Acinq naar OpenNode is gestuurd. In de description zie je ook terug dat het gaat om de McDonalds Point of Sale.

18:00 - Bakje koffie met melk en bitcoin graag

Op weg naar de bitcoin meetup stopten we even in een winkelcentrum omdat één van onze reisgenoten even naar het toillet moest. Arnold en ik zagen een Starbucks in het winkelcentrum en we besloten van de nood een deugd te maken. De Starbucks maakt gebruik van hetzelfde systeem als de Pizza Hut. Omdat we wisten hoe het systeem werkte, ging deze transactie nog soepeler dan de eerste. Ook hier betaalden we met onze eigen node. De transactiekosten waren 5 sat, wat dus nog geen cent is. Tevreden vervolgden we onze reis.

19:00 - Bitcoin Meetup

Ik was gesloopt toen ik op de bitcoin meetup aankwam. Gelukkig was het bier gratis. We kwamen hier meerdere Nederlanders tegen, waaronder onze collega Aaron van Wirdum. Hij vertelde dat hij altijd op de foto ging met Nederlandse bitcoiners, als hij in het buitenland op een conferentie was. We besloten die traditie nieuw leven in de blazen.

23:00 - Bitcoin Afterparty in El Zonte

Om elf uur kwamen we aan in El Zonte. Dat klinkt vroeg, maar in El Salvador is de zon dan al 5 uur onder en voelt het als 3 uur in de nacht. We besloten nog een biertje te drinken met de bitcoiners die de dag in El Zonte door hadden gebracht. In El Zonte had het Hope House een actie gehouden waar de inwoners $50 in bitcoin kregen. Het hele dorp was uitgelopen. Indrukwekkend om te zien.

Hierna besloot ik moe, maar zeer voldaan naar huis te gaan. Het is nog moeilijk om te duiden wat de impact is van de wet, of de lokale bevolking bitcoin gaat gebruiken en of andere landen volgen. Al die vragen deden er even niet toen gister. Bitcoin was officieel in gebruik genomen door een land en er waren zelfs bedrijven die het al accepteerden. Dat was meer dan ik verwacht had.

Wat denken jullie? Gaat dit een succes worden of zien jullie beren op de weg? Ik hoor het graag. Andere vragen zijn ook altijd welkom, ik zal mijn best doen ze allemaal te beantwoorden.