De woorden die het internet maakten

Het is 1994. De aandelenhandelaren van Stratton Oakmont, het beruchte beleggingsbedrijf dat later werd vereeuwigd in The Wolf of Wall Street, raken verwikkeld in een rechtszaak tegen Prodigy, een vroege voorloper van onze moderne sociale netwerken. Het gaat om lasterlijke berichten op een online forum. De rechter beslist dat Prodigy, omdat ze sommige berichten hadden gemodereerd, verantwoordelijk is voor alle content die gebruikers op hun platform plaatsen.

Dit creëerde een bizarre prikkel. Vanaf dat moment was je minder kwetsbaar voor rechtszaken als je niets modereerde en alles maar op zijn beloop liet. Dit juridische gedrocht leidde indirect tot een verandering die de wereld zou transformeren: de totstandkoming van Section 230 van de Amerikaanse Communications Decency Act.

In 1996 schrijven de Amerikaanse Congresleden Chris Cox en Ron Wyden een paar regels wettekst die nauwelijks opgemerkt worden. Deze 26 woorden zouden het fundament vormen voor het internet zoals we dat nu kennen:

No provider or user of an interactive computer service shall be treated as the publisher or speaker of any information provided by another information content provider.

Simpel gezegd, als iemand iets schandaligs op je platform zet, is het niet jouw schuld, tenzij je het zelf geschreven hebt. In plaats van internetbedrijven te straffen voor het modereren van content, gaf Section 230 hen juist bescherming, of ze nu ingrepen of niet.

Deze wet legde de basis voor de bloei van internetgiganten zoals Facebook, Twitter, en in het verlengde daarvan ook Telegram. Zonder Section 230 zou elke keer dat iemand een hatelijke opmerking maakt, het platform dat die opmerking publiceert aansprakelijk kunnen zijn. Cox en Wyden creëerden een vrije markt voor ideeën en stelde bedrijven in staat te groeien zonder constant over hun schouder te hoeven kijken uit angst voor rechtszaken.

De dynamiek die in de jaren erna ontstond tussen platforms en overheden geeft het verhaal van Section 230 een extra laag.

Hoewel platforms formeel niet verplicht zijn om content te modereren, voelen ze zich tóch gedwongen om dat te doen. De reden? Een subtiel machtsspel waarin platforms ervoor zorgen dat hun moderatiebeleid voldoende is om overheden tevreden te stellen. Ze balanceren tussen vrijheid van meningsuiting en het vermijden van overheidsingrijpen, zoals strengere regels of vervolging. Door strategisch te handhaven, proberen ze te voorkomen dat er strengere wetten komen of dat ze juridisch in het nauw worden gedreven. Hierdoor is bovenop de wet een soort onuitgesproken overeenkomst ontstaan.

De laatste jaren bereikt deze balanceer-act steeds vaker de politieke voorgrond. Soms leidt het tot verwatering van Section 230. In 2018 bijvoorbeeld, toen Trump een nieuwe wet ondertekende die platforms en webhosters aansprakelijk stelt voor het faciliteren van sekswerk en mensenhandel. In Europa is de Digital Services Act (DSA) sinds kort van kracht. Deze wet verplicht online platforms tot strengere moderatie van illegale content, transparantie over hun algoritmen, en snelle verwijdering van schadelijke inhoud.

Kortom, de wereld draaide door en met groei komt verantwoordelijkheid. Dat brengt ons in 2024. Pavel Durov, de mysterieuze en vaak bewonderde oprichter van Telegram, wordt plotseling gearresteerd in Frankrijk. Zijn misdaad? Niet zozeer wat hij deed, maar wat hij níet heeft gedaan. Telegram staat bekend om zijn strikte privacybeleid en zijn bereidheid om op te komen voor de vrijheid van meningsuiting. Maar diezelfde vrijheid maakt het platform ook een magneet voor obscure activiteiten. De Franse autoriteiten beschuldigen Durov ervan een platform te bieden dat de georganiseerde misdaad in zijn activiteiten faciliteert.

De zaak Durov is op dit moment lastig te doorgronden, niet in de minste plaats omdat niet alle feiten bekend zijn. Maar dat weerhoudt gebruikers op X er niet van om er sterke meningen over te ventileren, die onder meer vanuit de cryptowereld afkomstig zijn. Zij zetten de arrestatie van Durov neer als gerichte actie tegen persoonlijke vrijheden, terwijl het de Fransen lijkt te gaan om de verzaakte plicht van Telegram om in te grijpen bij strafbare feiten. 

Maar wat als Section 230 bestond in Europa? Zou Durov dan ook een bezoek hebben gekregen van de Franse politie?

Waarschijnlijk wel. Het is niet zo dat Telegram volledig zonder moderatie is. Berichten kunnen als spam worden gemarkeerd, seksuele content wordt afgeschermd en kanalen die – bijvoorbeeld – kinderporno bevatten worden gesloten. Ook het belang dat Telegram aan privacy hecht, lijkt ietwat overtrokken: anders dan bij WhatsApp of Signal zijn de gesprekken standaard onversleuteld. Desondanks vermarkt Telegram zichzelf als ‘veilige app’ voor berichten.

Het belangrijkste euvel lijkt dat Durov onbereikbaar is voor overheden, hun agentschappen op afstand houdt en zijn eigen wetten en regels hanteert. Dat combineert slecht met de observatie van diezelfde overheden dat Telegram regelmatig gebruikt wordt voor doeleinden die in hun jurisdictie illegaal zijn. Tel daarbij op dat het onduidelijk is aan welk land Durov zijn hart verpand heeft, en de zaak krijgt ook nog een geopolitieke lading. Kortom, het leek slechts een kwestie van tijd voordat Durov op het vliegveld niet door grondstewardessen maar door agenten werd verwelkomd.

Ook via Telegram zelf raakt deze arrestatie de cryptowereld. Niet alleen is het platform de huiskamer van talloze cryptoprojecten, het neemt zelf met een diepe integratie met The Open Network (TON, voorheen Telegram Open Network) ook deel aan de cryptoeconomie. Is zijn aanhouding een risico voor beleggers in TON, de gelijknamige munt? Voor projecten die daarop bouwen? En hoe zit het met de ontwikkelaars die eraan bouwen, nu die hun voorman missen? 

De markt vertaalde de ontstane spanning in eerste instantie naar een flinke prijsdaling van TON. Toen bekend werd dat Durov was aangehouden, daalde die met 21%. Dat het blockchainplatform in de dagen erna meermaals uitviel, hielp daar natuurlijk niet bij. Binance en Bybit staakte de handel in de munt en zorgen over de continuïteit van het netwerk gingen rond op sociale media.

De zorgen verdwenen snel weer naar de achtergrond. Waarom? Uiteindelijk bleken de problemen gerelateerd aan de distributie van – jawel – een memecoin.

En nu, Alpha’s, gaan we door met de volgende content voor onze Premium Members:

1. Toezichthouder waarschuwt OpenSea
2. Bevroren Palestijnse tegoeden
3. Ethereum Foundation onder vuur