In traditionele media lijkt bitcoin vaak in hetzelfde hokje te worden geduwd: schimmig, obscuur en crimineel. Neem de recente krantenkoppen over belastingontduiking.

NU.nl:

Volgens de Europese Commissie loopt Nederland jaarlijks ongeveer 80 miljoen euro aan belasting op vermogenswinsten uit crypto's mis.

Telegraaf:

Door de explosieve stijging van de bitcoin dit jaar loopt de Belastingdienst mogelijk tientallen miljoenen euro’s mis, doordat veel mensen hun cryptobezittingen onterecht niet aangeven.

NRC:

Autjs! De Belastingdienst loopt mogelijk tientallen miljoenen euro’s mis doordat veel burgers hun cryptobezittingen niet aangeven, aldus persbureau ANP.

De daadwerkelijk gemiste opbrengst is lastig in te schatten, natuurlijk. Onze fiscus zegt er zelf “beperkt zicht” op te hebben. Desondanks staan bitcoin en andere cryptovaluta weer prachtig in het hoekje van belastingontduiking. En ja, belastingontduiking is strafbaar.

Goed, tijd voor wat nuance, want die is opnieuw broodnodig.

Eerst dit. Cryptobezittingen zijn net als de euro’s op je spaarrekening of beleggingen in aandelen onderdeel van je vermogen. Ze vallen onder Box 3 en moeten netjes worden opgegeven. Niet zo’n gek idee, toch? Het wordt nog gemakkelijker met de nieuwe Europese richtlijn, DAC8, die lidstaten vanaf 2026 verplicht om cryptodienstverleners rapportages te laten aanleveren. Dan weet de Belastingdienst straks precies wat jij op je Bitvavo-account hebt staan.

Maar ook zonder die verplichting zijn er al platformen, zoals eToro, die gegevens delen. In 2019 schreef ik het al: als je ineens bitcoin in je vooraf ingevulde belastingaangifte ziet staan, kun je eToro bedanken. Die transparantie is niet iets van de verre toekomst; het is nu al een realiteit.

En binnen de cryptowereld zelf? Daar wordt juist vaak benadrukt dat je je vermogen vanaf het begin netjes moet melden. Het kost je niks en scheelt je een hoop hoofdpijn als je portefeuille later een vlucht neemt. Platforms sturen je zelfs jaaroverzichten zodat je alles overzichtelijk kunt invullen. Geen rocket science.

Maar laten we die ontdoken 80 miljoen euro eens in perspectief proberen te plaatsen. Dat blijkt nog vrij lastig te zijn.

Op iedere euro aan cryptovermogen betaal je in 2024 ~2,17% belasting. Dat betekent dat er – schijnbaar – zo’n 3,7 miljard euro aan cryptovermogen niet opgegeven is.

De Panama Papers onthulden dat Nederlandse huishoudens in 2015 voor zo’n 60 miljard dollar in belastingparadijzen hadden geparkeerd. En via bedrijven wordt jaarlijks tussen de 100 en 180 miljard dollar door Nederland gesluisd om belasting te ontwijken. In dat perspectief zijn de ‘cryptomiljarden’ er weliswaar een fractie van, maar niet verwaarloosbaar.

Ons grootste vraagteken zetten we achter de genoemde 80 miljoen euro, en de ontdoken 3,7 miljard euro die daarvan in het verlengde ligt. Alle media die erover rapporteren noemen een schatting van de Europese Commissie als bron, maar verwijzen daar niet naar. Misschien is de reden dat die schatting er überhaupt niet is, want hij blijkt erg lastig te vinden. De data die we wel konden vinden, gaat over oude (2021 en eerder) schattingen die bovendien over de EU als geheel gaan.

Enfin. Rest ons om jullie opnieuw op te roepen alles netjes op te geven. Niet alleen omdat het verplicht is, maar ook omdat je jezelf een hoop gedoe bespaart als je er vragen over krijgt. De waarde van je portefeuille mag nu klein zijn, maar stel je voor dat je crypto na een mooie bullmarkt ineens tienduizenden euro’s waard is. Dan wil je kunnen laten zien waar dat vandaan komt.

Een goed begin is de volgende peildatum: 1 januari 2025. Om 00.00 uur noteer je de waarde van je portfolio. Hoe? Door van al je bezittingen de koers te nemen op een voor jou gebruikelijke beurs. Het kost je een paar minuten, maar bespaart je later misschien uren aan kopzorgen!

Ben je Plus-lid? Dan gaan we door met de volgende onderwerpen:

  1. Commentaar op bitcoin’s $100k
  2. SEC’s nieuwe voorzitter: goed nieuws?
  3. ‘Niemand kan bitcoin verbieden’