Gelukkig nieuwjaar! We hopen dat jullie een fijn 2023 tegemoet gaan (met hopelijk een minder chaotische cryptomarkt). Wij gaan in ieder geval lekker door, met deze week: Bert neemt je mee langs de velden. De rust rondom bitcoin en een update rondom de inflatie. Verder vind je in deze Alpha een korte samenvatting van het boek Tracers in the Dark en krijg je een update over de situatie rondom SBF en FTX (en de andere nieuwtjes van deze week). Veel plezier!
Weinig handel en weinig beweging van de koers voor bitcoin. Met als gevolg veel aandacht voor het koersniveau van 16.800 dollar. Is dat terecht?
Het nieuwssentiment is niet onder de indruk van de jaarwisseling en zet de lijn van 2022 door. Bitcoin vierde zijn veertiende verjaardag, Sam Bankman-Fried heeft onschuld bepleit, en de verhoudingen tussen DCG en Gemini verharden.
Drie maal is scheepsrecht: nadat we het boek Tracers in the Dark eerder al noemden toen het uitkwam en behandeld werd in een podcast, noemen we het nu een laatste keer. We hebben het boek zelf uitgelezen en het was een fantastisch boek.
Markt
De koers van bitcoin is nu 16.800 dollar. Het is met grote afstand de prijs die het meest op de borden heeft gestaan in de afgelopen 8 weken. Je ziet dat in de grafiek hieronder aan het histogram aan de rechterkant.
De afgelopen drie weken waren in het bijzonder rustig. Zowel het handelsvolume als de volatiliteit liggen lager. Het volume zie je onderin de grafiek, met de blauwe lijn als 7-daags gemiddelde.
Een andere manier om de significantie van de huidige koers te bekijken is via de URPD: de UTXO realized price distribution. Die kijkt voor elk stukje bitcoin in de blockchain op welke koers die is aangemaakt, en zet dat in een histogram van 100 evengrote buckets.
On-chain analist Rational Root maakte onderstaande grafiek, met bij de huidige koers de suggestie ‘huidige bodem?’
‘Klopt dit wel?’, was onze eerste gedachte. Zat echt 12 procent van alle bitcoins in een transactie met koersen tussen de 16.474 en 17.160 dollar?
De data van Glassnode laat dit inderdaad zien. Om te verifiëren dat het niet om een eenmalige uitschieter in de data gaat, veroorzaakt door een programmeerfout of zoiets, hebben we de URPD’s tussen 1 november en nu achter elkaar gezet, zodat je het kunt zien ontstaan.
Over de betekenis van deze piek valt nog wel wat te zeggen. Is er een verband tussen de hoogte van zo’n piek en de kans dat daar een bodem van de bearmarkt valt?
Zo’n piek is de optelsom van het transactievolume dat over tijd op die koers plaatsvond. Dus lang met laag volume of kort met hoog volume leveren mogelijk dezelfde piek op.
De vraag is dus of een grote accumulatie van volume een goede voorspeller is van een bodem. Wij denken van niet. Er zijn allerlei punten in de historie aan te wijzen waarop er een grote piek was, en later toch een lagere bodem volgde.
Bijvoorbeeld op 13 november 2018, met ook een piek van ook 11,5 procent van de supply op 6300 dollar. Dat was vlak voor de crash naar 3150 dollar.
Dan terug naar de volatiliteit. We lieten al eens onderstaande grafiek zien, met daarin de Bollinger Bands getekend. De banden zijn twee standaarddeviaties verwijderd van het 20-daagse voortschrijdende gemiddelde. Een prima visualisatie van historische volatiliteit op korte termijn.
Je ziet dat de breedte van de banden - de volatiliteit dus - inderdaad erg laag is, maar een paar keer was het net zo laag in de afgelopen vijf jaar.
Die rust voelt voor sommigen als stilte voor de storm. Er gaan wel wat praatjes rond over de betekenis van zo’n squeeze. Zoals je zelf al kunt zien is er geen duidelijk verband tussen de lage volatiliteit en de richting en omvang van de koersbeweging die daarna volgt.
Scott Melker vroeg het de bedenker van de Bollinger Bands op Twitter. John Bollinger antwoordde: ‘In mijn ervaring is langdurig lage volatiliteit zelden een waardevol signaal. Ik geef de voorkeur aan squeeze and go!’
De bittere realiteit is dat we middenin een stevige bearmarkt zitten. Als we de bodem daarvan nog niet gezien hebben, is het de langste in de geschiedenis van bitcoin. Analist TXMC maakt daar een mooie grafiek van.
Dat is gemeten van top naar bodem. Een prima aanpak als je een bearmarkt definieert als een periode van lagere toppen en lagere bodems. Die eindigt bij de laagste bodem.
Maar je zou ook kunnen denken in termen van onder of boven een bepaald voortschrijdend gemiddelde. Eventueel aangevuld met andere metrics, zoals momentum-indicatoren zoals RSI of MACD.
Dan zou de bearmarkt duren tot je duidelijk bevestiging hebt dat er een nieuwe stijgende trend is ingezet. Het liefst gesteund door toenemende interesse van nieuwe beleggers en optimisme in de markt. Dat is het sentiment dat hoort bij bullmarkten.
Zo gezien zou deze bearmarkt best nog een jaar kunnen duren. Er zijn veel aanwijzingen voor nog maandenlang tegenwind. In de vorm van monetair beleid, de conjunctuurcyclus en problemen in de cryptosector. In de komende weken zullen we onze vooruitblik op 2023 op papier zetten en op deze thema’s ingaan.
Laten we eens kijken naar een citaat uit de notulen van de vergadering van de Fed in december. Die werden deze week gepubliceerd. Daarin stond duidelijk dat ze écht niet van plan zijn om dit jaar de rente al te verlagen. Maar ook dit:
An unwarranted easing in financial conditions, especially if driven by a misperception by the public of the committee’s reaction function, would complicate the committee’s effort to restore price stability. (bron: Bloomberg)
Met andere woorden: ‘Lieve financiële markten. Onderschat ons niet. We zullen doorgaan met krap beleid tot de inflatie echt onder controle is. Loop niet op de zaken vooruit door nu al op een pivot te speculeren.’
De inflatie dus. Er zijn inmiddels flink wat prijzen aan het dalen:
- De huur van huizen is voor de vierde maand achter elkaar gedaald.
- De transporttarieven vanuit Azië naar overal ter wereld zijn terug op het niveau voor de piek.
- Er is een overschot aan chips door lagere vraag naar elektronica. Niet alle soorten chips nog, maar toch.
- De prijs van kunstmest is weer aan het dalen en nu 40 procent lager dan een jaar terug.
Aanbodproblemen worden opgelost en de vraag daalt door de afnemende economische groei. Toch is dit nog niet genoeg voor de Fed. In deze Roundup pelden we de blik van de Fed op inflatie al eens af: het gaat in de kern om de loonkosten.
Dat zegt ons dat de Fed (en de ECB) echt nog wel een tijdje krap beleid zullen voeren. Tot ze hun doel met 100 procent zekerheid gehaald hebben, of er iets stuk gaat. En voor dat laatste zien we nog geen aanwijzingen.
We sluiten af met een bijzondere grafiek van bitcoin. Hieronder staan de 14 jaar-candles van 2010 t/m 2023. Die van 2022 is afgelopen weekend definitief geworden, we zijn nu begonnen aan de candle van 2023. We zijn heel benieuwd hoe die eruit komt te zien!
Verdieping
We beginnen met het boek Tracers in the Dark van Andy Greenberg. Ik hoor je al denken: “Die tip heb ik toch al twee keer eerder langs zien komen?”. Daar heb je helemaal gelijk in. We hebben bij de aankondiging het boek al genoemd en vorige week de Darknet Diaries podcast waar de auteur te gast was. Toch willen we het boek nogmaals aanhalen, omdat we het boek afgelopen week uitgelezen hebben. In deze Alpha geven we je een kort overzicht van de super interessante verhalen die in het boek besproken worden.
Het eerste hoofdstuk gaat over the Silk Road: de illegale marktplaats waar je met bitcoin verschillende drugs kon kopen. Aan de leiding van deze marktplaats stond een persoon die de alias Dread Pirate Roberts gebruikte. We weten nu dat dit Ross Ulbricht was, die inmiddels veroordeeld is tot twee keer levenslang in de gevangenis. In dit hoofdstuk komen we meer te weten over de arrestatie, zijn proces en de geheim agenten die niet met hun handen van de stapel illegale bitcoins af konden blijven.
Met Silk Road uit de lucht duurde het niet lang totdat de concurrenten het overnamen. Alphabay was één van die partijen. Ik ga niet alles verklappen, maar ook deze oprichter wordt uiteindelijk gepakt. Net als Ulbricht had hij een klein dom foutje gemaakt in het begin van zijn carrière, die er uiteindelijk voor zorgde dat zijn online identiteit ter herleiden was naar zijn echte identiteit. Dit hoofdstuk gaat ook gedeeltelijk over de Nederlandse inlichtingendiensten, die de illegale marktplaats Hansa overnamen en een maand lang in de lucht hielden.
Het laatste verhaal gaat over Welcome to Video: een marktplaats voor kinderporno. Het meest schokkende aan dit verhaal (naast de verschrikkelijke beelden die verspreid werden) was dat zowel de admin als de klanten dachten dat ze compleet anoniem waren door te betalen met bitcoin.
Gedurende het boek volg je verschillende agenten van inlichtingendiensten, maar ook ene Michael Gronager. Misschien zegt de naam je wel wat: hij is de co-founder van Chainalysis. Gedurende het boek zien we het blockchain analyse bedrijf groeien van een kleine startup naar een miljardenbedrijf.
Al met al is dit boek echt een fantastische inkijk in de wereld van bitcoin, cybercriminaliteit en blockchain analyse. Zeker als je voor 2017 nog niet bezig was met bitcoin is het echt genieten.
Andy Greenberg
Gaan we door met de andere luistertips. We zullen het kort houden voor jullie. We geven je straks in het nieuws een update over FTX en SBF, maar als je liever wil luisteren wat de situatie rondom de ex CEO van FTX is dan kan je deze podcast van Bloomberg luisteren. Verder vonden we deze podcast van The Economist erg interessant. Ze kijken vooruit naar 2023 en dan in het bijzonder naar de rol van China op het wereldtoneel. Welke uitdagingen heeft Xi Jinping voor zich liggen? Lyn Alden was te gast in verschillende podcasts. Bij What Bitcoin Did geeft ze een update over de macro toestand in de wereld. Bij de Blue Collar Bitcoin podcast spreekt ze wat meer over zichzelf, hetgeen wij wel konden waarderen. Sluiten we af met leesmateriaal: de terug- en vooruitblik van Arcane Research en de Bitcoin Home Mining Heater gids van CryptoCloaks.
Nieuws
De hoop dat met de ingang van 2023 ook een omslag in het nieuwssentiment zou plaatsvinden vervloog snel. Ter illustratie een fragment van de voorpagina van de FT die vandaag op Amerikaanse deurmatten viel:
Over die FTX collapse gesproken: we beginnen met een korte FTX-update.
Op 23 december stond Sam Bankman-Fried (SBF) voor het eerst voor de rechter in New York. In deze korte zitting kreeg hij te horen dat hij verdachte is in een fraudezaak en werd hem de mogelijkheid aangeboden om op borgtocht vrij te komen. Die greep hij met beide handen aan.
Op 3 januari, uitgerekend op de verjaardag van bitcoin, stond een tweede korte zitting op de agenda. SBF kreeg daarin te horen welke concrete aanklachten tegen hem zijn ingediend en moest zich daarna uitspreken over wat hem ten laste is gelegd: schuldig of onschuldig.
Het gaat hier om de acht aantijgingen die het Openbaar Ministerie van New York hem ten laste legt. Het OM is niet de enige instantie die een appeltje met SBF te schillen heeft. Toezichthouders SEC en CFTC zijn ook zaken gestart, waardoor het totale aantal aanklachten op twaalf terechtkomt. Drie rechtszaken dus, waarvan één strafzaak en twee civiele procedures. De strafzaak wordt logischerwijs als belangrijkste gezien.
Terug naar de zitting van 3 januari. SBF verklaarde zichzelf op alle gronden onschuldig. Na deze formaliteit stond een korte planningssessie op de agenda waarin de rechter, samen met advocaten van beide partijen, het vervolg van het proces uitstippelde.
Jack Queen/cloudfront-us-east-2.images.arcpublishing.com/reuters/OT7OYEEOQBOXFG7KGXH774KY5Q.jpg)
De uitkomst van deze zitting is voor niemand verrassend. Vrijwel alle aangeklaagden pleiten onschuld op dit punt in het proces. Het is het startschot van wat in het Amerikaanse rechtssysteem bekendstaat als discovery; een periode waarin beide kampen aan hun zaak kunnen werken en toegang hebben tot het bewijs dat tegen hen verzameld is. Dat geeft de advocaten van SBF de gelegenheid om te onderzoeken of ze het op een akkoordje kunnen gooien met de rechter, voordat de zaak voor een jury belandt.
Dan moet je overigens niet denken aan een deal zoals zijn voormalig generaals met het OM sloten. Alameda-ceo Caroline Ellison en FTX-cto Gary Wang hebben beloofd open kaart te spelen en worden daarvoor beloond met vrijstelling van straf. In het geval van SBF zal het OM zich opstellen als vijand, in plaats van vriend.
Toch eindigen rechtszaken in de VS meestal met een zogeheten plea bargain. Slechts 2 procent van de strafzaken komt voor een jury terecht. Een verdachte kiest vaak voor de zekerheid van een schuldverklaring met uitonderhandelde straf, om zo de onzekerheid van een juryzaak te ontlopen. De straf kan daar immers een stuk hoger uitvallen.
Mocht het op zo’n onderhandeling neerkomen, zullen de dure advocaten van SBF daar een rol in hebben. Maar hoe betaalt hij die eigenlijk?
Het lijkt erop dat SBF daar de tegoeden van FTX-klanten voor gebruikt. Dat zit zo. Gisteren kwam naar buiten dat Amerikaanse autoriteiten beslag willen leggen op de Robinhood-aandelen van SBF. Die zijn in mei 2022 door hem aangekocht met een miljoenenlening van Alameda Research. De waarde van die aandelen moet verdeeld worden onder de crediteuren, is het idee. SBF denkt daar anders over, en stelt het geld nodig te hebben om zijn advocaten te kunnen betalen. Tja, veel gekker wordt het niet.
Sam Bankman-Fried has entered the fight over the $460M worth of Robinhood shares.
— Molly White (@molly0xFFF) January 6, 2023
Part of his argument is that he needs them to be able to pay for his legal defense, else he might face irreparable harm.
“Conversely, the FTX Debtors face only the possibility of economic loss.” pic.twitter.com/szoPvO72Pq
Het is onduidelijk wanneer de volgende zitting precies plaatsvindt. Vooralsnog staat de eerste inhoudelijke behandeling begin oktober ingepland, en lijkt het erop dat we begin april voor het eerst wat horen over SBF’s verdediging. Een spannende soap, maar wel een die zich in slowmotion voltrekt. Tenzij SBF besluit om vanuit zijn ouderlijk huis te blijven Twitteren natuurlijk...
In ander nieuws:
- Celsius-tegoeden zijn van Celsius, niet van klanten. Dat heeft de rechter donderdag bepaald in de lopende Chapter 11-procedure. Dat betekent onder meer dat Celsius de tegoeden mag aanspreken om de kosten die aan zo’n faillissement kleven te voldoen. Not your keys, not your coins!
- Bitcoins van core developer Luke Dashjr gestolen. Op 2 januari meldde Luke op Twitter dat iemand toegang heeft gekregen tot zijn wallets. Daarbij zijn al zijn bitcoins gestolen. Hoe het kon gebeuren? Dat is voor iedereen, Luke incluis, nog een raadsel. Er zijn wel wat puzzelstukken bekend. Die tekenen het beeld van iemand die zijn bitcoins op een heel complexe manier bewaarde. Complex moet je niet verwarren met veilig. Integendeel. De consensus is dat een simpele hardware wallet een betere oplossing was geweest.
- Coinbase schikt voor $100 miljoen met toezichthouder. Volgens de New Yorkse DFS was het KYC-proces van de beurs tussen 2017 en 2022 niet robuust genoeg; het was in de praktijk een ‘check the box exercise’. Coinbase belooft verbetering. Daarvoor betaalt de beurs een boete van 50 miljoen dollar en investeren ze 50 miljoen dollar in hun compliance-software en -afdeling.
- Huobi lijkt in zwaar weer te zitten. Met de nadruk op lijkt, omdat er weinig officiële bronnen voorhanden zijn. Het geruchtencircuit suggereert dat het bedrijf implodeert. Medewerkers zouden geen toegang meer hebben tot interne communicatie, salarissen zouden niet meer betaald kunnen worden, en een deel van het personeel zou op straat gezet zijn. De markt drukt de ontstane zorgen uit in daling van de prijs van het HT-token (~11%) en daling van het volume op de beurs (~20%).
- Bitcoin viert veertiende verjaardag. Op 3 januari 2009 zette Satoshi Nakamoto de motor aan met de publicatie van het Genesis Block. Dat eerste block verwijst naar de voorpagina van het Britse dagblad The Times met deze tekst: “Chancellor on brink of second bailout for banks”. Zo bewees Satoshi de datum waarop hij het eerste block vormde en verwijst hij naar het bestaansrecht van bitcoin: alternatief geld, los van het fragiele financiële systeem waarin banken een hoofdrol spelen.
- Amerikaanse banktoezichthouders publiceren strenge mededeling. Daarmee reageren ze samen op de door FTX ontstane situatie. Het drietal maakt zich zorgen over een breed scala aan risico’s en attendeert banken erop voorzichtig te zijn met het aanbieden van diensten rond cryptoactiva.
We sluiten af met een korte samenvatting van wat recente gebeurtenissen rond Digital Currency Group. Dat is de groep waar CoinDesk, Genesis Trading en Grayscale onderdeel van zijn, met Barry Silbert aan het roer.
DCG ontfermt zich over de honderden miljoenen die dochterbedrijf Genesis Trading schuldig is aan de Amerikaanse beurs Gemini en andere crediteuren. Ze proberen dat achter de schermen netjes op te lossen, maar dat gaat Gemini niet vlot genoeg. Gemini probeert Silbert met een open brief in beweging te krijgen; “voor 8 januari moet alles geregeld zijn”.
Silbert reageert laconiek, en die houding wordt hem niet in dank afgenomen. De meeste mensen staan in kamp-Gemini en vinden dat Silbert de ontstane situatie moet oplossen. De hamvraag is natuurlijk of dat hem gaat lukken.
De situatie lijkt er in ieder geval niet beter op te worden. Donderdag kwam naar buiten dat Larry Summers zijn banden met DCG verbreekt. Hij wil zijn reputatie niet langer besmetten met de kritiekgolf die nu over de groep heenkomt. Diezelfde dag werd ook duidelijk dat Genesis faillissement overweegt en 30 procent van alle medewerkers ontslagen heeft. Daar kwam vanochtend het bericht overheen dat DCG zijn vermogensbeheerdivisie sluit; de reden waarom is onduidelijk.
In theorie kan dit allemaal onderdeel zijn van het op orde brengen van de organisatie om de schulden af te (kunnen) lossen. In dat geval kunnen DCG en alle crediteuren elkaar achteraf tevreden de hand schudden. Maar daar lijkt het vanaf de zijlijn niet op af te stevenen. De toon tussen de partijen verhardt en Silbert lijkt andere plannen te hebben dan op korte termijn de Winklevoss-broers tegemoet komen.
In Nederland is Bitvavo blootgesteld aan de beslissingen van DCG en Gemini. Na de publicatie van Gemini’s open brief heeft Bitvavo een update geplaatst waarin ze nogmaals aangeeft dat het de risico’s van klanten heeft overgenomen. Meer informatie over de ontstane situatie en de gevolgen daarvan voor Bitvavo lees je in Roundup #85.
Doordenker
Ten slotte
Je bent weer helemaal bij! Rest ons om jou te bedanken voor het lezen. We schrijven graag, maar de wetenschap dat er aan de andere kant een gretige, nieuwsgierige en kritische lezer wacht, maakt het écht de moeite waard.
Bull of bear, wij zijn erbij!
Groet, goed weekend,
Peter, Bert, en Bart