Leef je nog? Dat was een flinke drop. Welcome to bitcoin. De ervaren investeerder herinnert zich dit soort drops nog wel van 2017/2018. Misschien zelfs die van maart vorig jaar, toen de wereld kennis maakte met Covid-19. Maar als je de afgelopen maanden bent ingestapt was dit waarschijnlijk je eerste flash crash. In deze Alpha proberen we de markt te duiden, vooruit te kijken en je natuurlijk te voorzien van de laatste nieuwtjes en leuke artikelen. Veel plezier!
Marktupdate
De bitcoinkoers staat rond de 48.000 dollar, ongeveer hetzelfde niveau als afgelopen zaterdag, toen we verslag deden van de stevige crash van meer dan 20 procent die nacht.
Er is weinig herstel zichtbaar, ondanks de buy-the-dip mentaliteit van Saylor en Bukele. Als je naar de daily candles kijkt op de kaart hieronder dan tekent zich zelfs een verder dalende trend af.
Analysebedrijf Glassnode maakte na het weekend de balans op en noteerde 2,18 miljard dollar aan verliezen die - al dan niet gedwongen door gebruik van geleend geld - genomen zijn. Ook in historisch perspectief een flink bedrag.
Het vermoeden dat we zaterdagochtend hadden dat liquidaties van longposities een belangrijke rol speelden bij de versnelling naar beneden is inmiddels bevestigd, mooi weergegeven in onderstaande grafiek door twitter-analist Plan C.
Opvallend is dat ether en binance coin het beter doen dan bitcoin. Meestal verliezen andere crypto-assets flink aan waarde ten opzichte van bitcoin bij een schoksgewijze correctie.
Bitcoin: een koopje?
Binnen de on-chain analyse is er een onderzoeksrichting waar men de relatieve waardering van bitcoin in kaart brengt: is bitcoin nu duur of goedkoop?
Dat is namelijk niet intuïtief bij de niet-lineaire groei die we zien bij ingebruikname van technologie. Adoptiecurves lijken op logistische functies: in het begin is de versnelling niet te onderscheiden van vrije exponentiële groei, in het midden lineair en tegen verzadiging vertragend. En rekenen met verdubbelingen en halveringen in plaats van optellen en aftrekken is niet de sterkste kant van de menselijke geest.
Adoptie - of ingebruikname - verloopt in het theoretische model hierboven vloeiend, maar in de praktijk vaak schoksgewijs. Ineens is de nieuwe technologie beter dan de alternatieven voor een nieuwe groep mensen. Of de alternatieven worden ineens slechter, dat kan natuurlijk ook, denk aan de aftakeling van de Turkse lira waardoor bitcoin steeds aantrekkelijker wordt.
Andere schokken zijn nieuwe toepassingen zoals het lightningnetwerk, nieuwe integraties zoals Paypal of nieuwe regelgeving waardoor een nieuwe groep zich comfortabel voelt.
Die schokken zorgen ervoor dat de bitcoinkoers de adoptiecurve alleen volgt als je flink ver uitzoomt. Van dichtbij is het een jonge hond die alle kanten op stuitert (maar van grote afstand eigenlijk de hele tijd dicht bij de baas blijft).
Dat zorgt ervoor dat de 20.000 dollar van december 2017 vreselijk duur was, veel hoger dan wat de instroom van nieuw kapitaal kon onderhouden. De meeste fair value berekeningen lagen destijds rond de 4000 dollar. Terwijl 20.000 dollar nu zeer gerechtvaardigd is.
Om die reden zoekt men naar methoden om te beoordelen of de koers van vandaag nu relatief hoog of laag is. Men kijkt dan bijvoorbeeld naar feitelijk gebruik van het netwerk, hoeveelheid ongerealiseerde winst of verlies of het gedrag van verschillende soorten hodlers.
Regelmatig komt het groeiende bedrag langs dat in handen is van strong hands. Het saldo op exchanges neemt af, de long-term holders bezitten steeds meer bitcoins en de illiquid supply groeit. Die laatste is een clustering van adressen door Glassnode, die op basis van forensisch onderzoek bitcoinbedragen markeert als wel of niet waarschijnlijk op korte termijn in de verkoop.
Als deze indicatoren alledrie verkrappen, dan is de interpretatie dat steeds minder bitcoin tegen de huidige koers beschikbaar is, waardoor het slechts een kwestie van tijd is voor de koers enorm gaat stijgen.
Een mooie visualisatie hiervan maakt gebruik van de MVIV: de market-value-to-illiquid-value. Het laat historisch zien waar toppen en bodems te verwachten zijn door over- en onderwaardering.
De maker hiervan, de Nederlandstalige analist @dilutionproof, zette vanochtend een update van deze kaart op Twitter met de opmerking dat ‘vanuit dit perspectief de huidige bitcoinkoersen in toenemende mate een koopje lijken’.
En dat is terecht, mits… de overtuiging van de long term holders ongewijzigd blijft. En dat is een hele dikke, vette mits.
Want illiquid supply is alleen maar illiquid totdat die liquide wordt. En bitcoins zijn alleen maar diep in cold storage totdat ze naar een exchange gestuurd worden. De vraag is: wat moet er gebeuren om een long term holder afscheid te laten nemen van z’n bitcoin?
In termen van technische analyse: een koers op support is een koopje totdat die door support zakt, waarmee je meest waarschijnlijke scenario geïnvalideerd wordt.
En pas daarbij op voor survivorship bias: er zullen altijd analisten zijn die achteraf zeggen dat ze het allemaal precies zagen aankomen. Maar niemand zit alles precies aankomen. Het zijn altijd waarschijnlijkheden, kansen, mogelijkheden. Dat is de reden dat het voor verreweg de meeste mensen veel verstandiger is om gewoon de hodlen en niet te traden.
Warning: Volatility ahead
Op basis van de meeste indicatoren - on-chain, technische, fundamenteel - is bitcoin momenteel een koopje. Maar houd rekening met schokken die het perspectief van velen in een klap kunnen veranderen.
Bijvoorbeeld de Amerikaanse inflatiecijfers die later vandaag bekend worden gemaakt. Zijn die onverwacht hoog? Dan kunnen financiële markten behoorlijk volatiel worden. Ze stellen bijvoorbeeld hun verwachting bij over de mogelijkheid van een renteverhoging. Hogere rente betekent lagere aandelen- en obligatiekoersen. En dan is het misschien handig om nu te verkopen en meer cash aan te houden.
In zo’n omgeving daalt bitcoin ook vaak. Beleggers verlagen hun risicoprofiel en verkopen crypto-assets of hebben per direct dollars nodig en dan is het heel handig dat bitcoin 24/7 per direct te liquideren is.
Ben je bereid om de cryptoportefeuille die je nu hebt door een bearmarkt van 1-2 jaar vast te houden? Of zou dat zoveel pijn doen dat je op de bodem in paniek verkoopt?
Ik zeg niet dat dit gebeurt, het is niet eens ons primaire scenario, maar het is belangrijk dat je niet alleen de positieve scenario’s overweegt. Dat je je niet rijk rekent. Zoals we kunnen leren van analyse-veteraan Peter Brandt die vaak bullish is over bitcoin, maar ook de bear case maakt.
We zeggen vaak dat de bitcoinkoers op lange termijn samenhangt met adoptie. Dat betekent dat als we een vervolg willen van de bullmarkt die we begin dit jaar zagen, dat ook het aantal nieuwe bitcoiners moet toenemen.
Analist Checkmatey laat met de grafiek hieronder zien dat we wat instroom van nieuwe gebruikers betreft in bear-condities zitten. Andere aanwijzingen zijn matige zoekinteresse bij Google en de lege mempool.
Is er een scenario te maken waarin binnenkort een stevige nieuwe instroom van gebruikers ontstaat? Zeker. Grote investeerders die aan het begin van een nieuw boekjaar weer risico nemen. Steeds meer landen waarin bitcoin aantrekkelijk wordt. Een steeds intensievere zoektocht naar rendement. En als ‘the mob arrives’ dan gaan we onvermijdelijk all time highs zien.
Maar het scenario waarin dat de komende maanden nog eventjes niet gebeurt is prima te maken, met name veroorzaakt door algemene onrust en onzekerheid op de financiële markten.
Om niet in mineur te eindigen zoomen we uit. De groei van het aantal nieuwe entiteiten piekt nu niet, maar het aantal adressen met meer dan 0,01 btc wel. Net als de hashrate trouwens.
Het netwerk is kerngezond, en ergens dit weekend zal precies 90% van alle bitcoin in omloop zijn gebracht. Op lange termijn is onze verwachting: ‘bitcoin is here to stay’ en dus zijn de huidige koersen slechts een afrondingsfout!
In de media
NU.nl: “Hoe zit het met de risico’s?”
Uiteraard is ook bij het NU.nl-hoofdkwartier het nieuws over ‘jongeren die met crypto gokken’ binnengekomen. In plaats van het doorplaatsen van hetzelfde geluid, besloot de redactie het over een andere boeg te gooien: een diepteinterview met Bert. En heel eerlijk, dat is gewoon een goed artikel geworden, met als rode draad dat het ene asset het andere niet is: “Ik denk dat je bitcoin in ieder geval moet onderscheiden van de rest.”
Door: Marloe van der Schrier
FD: ‘Hype is erger dan de internetbubbel’
Wij vergelijken de opkomst van bitcoin graag met de opkomst van internet. Niet omdat ze exact gelijke wegen bewandelen, maar omdat er gelijksoortige principes en patronen in zichtbaar zijn. Van ‘onbekend maakt onbemind’ tot aan toepassingen waarvan de verschijningsvorm zich nog moet openbaren. Aan Charlie Munger (97) is deze parallel niet besteed; die ziet “crypto’s” liever verdwijnen. Sterker, hij zou eigenlijk willen dat ze nooit waren uitgevonden. Voer voor een column hierover in het Financieele Dagblad, waarin Bert en Peter worden geciteerd.
RTL Z: ‘Crypto ging hard onderuit’
Het is de redactie van RTL-Z niet ontgaan dat de cryptomarkt afgelopen weekend hard onderuit ging. Bert mocht tijdens RTL Z Nieuws op televisie uitleggen wat er was gebeurd, en kreeg terloops nog een aantal scherpe vragen voor de voeten geworpen!
Vocast: ‘Bitcoin kan de oplossing zijn’
Bitcoin kan de oplossing zijn voor een geldsysteem dat stuk is. Althans, dat stelt Peter in gesprek met Shad Raouf, oprichter van de Vocast: Onversneden conversaties. Met Shad praat hij uitgebreid over de ideeën in het boek dat we geschreven hebben. Lekkere slow content voor een ontspannen weekend!
RTL Z: ‘Nul is het foute getal’
Bij RTL-Z staat een nieuwe serie in de programmering waarin bitcoin en de cryptomarkt in de brede zin in de schijnwerpers staan. In de eerste aflevering mochten Bert en Peter aanschuiven, samen met Jim Tehupuring (vermogensbeheerder bij 1Vermogensbeheer) en Toon Schraven (BTC Direct). Terugkijken kan in twee delen:
Kijk-, lees-, en luistertips
Podcast: Zorgen om hoge inflatie?
Dinsdag was voor Bert een speciale dag. En voor Bart en Peter ook, natuurlijk. Ze lieten hun compagnon uitvliegen naar BNR voor zijn eerste verschijning ooit als radiopresentator. Bert viel in voor Herbert Blankesteijn als host van de Cryptocast en leidde een gesprek met economen Lex Hoogduin en Paul Buitink over (hoge) inflatie. Wat zijn de oorzaken ervan? Hoe wordt dat stijgende prijspeil gemeten? Wat is de impact erop van ongedekt én gedekt geld? En wat kan je nu als gemiddelde Nederlander het best doen?
Cryptocast
Podcast: Bonje met de buren
Rusland en het westen staan als boze buren roodaangelopen verwensingen over de schutting te schreeuwen. Je begrijpt: met deze podcast betreden we het geopolitieke domein. Hoewel bitcoin van niemand is, bestaat het wel in een context van touwtrekkende landen en politici. En zeker als de spanningen hoger oplopen, krijgen alle markten met de effecten ervan te maken. Denk aan verschuivingen van macht tussen West en Oost, de positie van de dollar, de macht van Europa en de rol dit bitcoin in potentie kan vervullen.
Boekestijn en De Wijk
Longread: ‘Bitcoin ís een smart contract-platform’
Wat is een smart contract? Veel mensen denken tegenwoordig gelijk aan DAO’s, decentralized exchanges, automatic market makers, en andere relatief complexe applicaties die draaien op Ethereum, Solana of TRON. “Niets is minder waar”, betoogt Shinobi. Hij gaat terug naar de oorsprong van slimme contracten, ontdoet de term van zijn hype, en betoogt dat bitcoin een smart contract-platform ís. “That's what it is, what it always was, what it was designed to be.”
Shinobi
Ook te beluisteren op Bitcoin Audible.
Longread: ‘Zo ziet een wereld met bitcoin eruit’
Fix the money, fix the world. Misschien heb je je weleens afgevraagd op welke manier de wereld zou veranderen als bitcoin wijdverbreid in gebruik genomen zou zijn. Vaak gaat het dan om utopische scenario’s, enigszins verblindt door de wens dat bitcoin alle problemen zou oplossen. Cory Klippsten, de CEO van Swan Bitcoin, heeft ‘zijn’ toekomstige bitcoinwereld beschreven. Hij stelt zelf dat het geen “hyperbitcoinization fantasy scenario” betreft, maar daar zijn we niet helemaal van overtuigd. Toch is het leuk om eens door te lezen, en je gedachten erdoor te laten prikkelen: over toekomstscenario’s wordt nog veel te weinig gesproken.
Cory Klippsten
Longread: ‘De NFT van Ubisoft is puur voor de show’
Deze week kwam gameontwikkelaar Ubisoft met het nieuws dat ze in-game items uit gaan geven in de vorm van NFT's. In de NFT wereld wordt geroepen dat dit de toekomst is en dat je als speler echt eigenaar wordt van de items in de game. Skeptici roepen het tegenovergestelde en zien het als snelle cash grab van Ubisoft. Weet je niet wat je moet denken? Lees dan dit goede artikel van Ars Technica, waar op een vrij objectieve manier de zaak wordt beschreven.
Kyle Orland
Column: Stephan Diehl: ‘Web3.0 is bullshit’
Nu we toch in de advocaat van de duivel modus zitten: lees dit artikel van ras-pessimist Stephan Diehl over Web3.0. Normaal spuwt hij zijn gal vooral over bitcoin, deze keer richt hij zijn pijlen op de nieuwste iteratie van het internet. Ondanks de negatieve insteek werpt hij een aantal goede argumenten op die het bestuderen waard zijn.
In het kort
Het financiële nieuws werd afgelopen week gedomineerd door zogenoemde macro-ontwikkelingen. Oplopende geopolitieke spanningen, overheden in crisisstand, en centrale banken die worstelen met inflatiecijfers. Het zorgt voor een markt die op spanning staat en iedere reden aangrijpt om op te schrikken. Regelmatig leidt dat tot relatief hoge volatiliteit rond zogeheten risk assets, omdat handelaars wat van hun risico - en beoogde rendement - inruilen voor een positie in de als veilig beschouwde dollar.
Met dit als context, duiken we de belangrijkste berichtgeving van afgelopen week in:
- Vastgoedreus Evergrande (China) is door de Amerikaanse kredietbeoordelaar Fitch failliet verklaard. Zo goed als, in ieder geval. Officieel heeft Evergrande het label ‘restricted default’ gekregen. Dat betekent dat het bedrijf zijn verplichtingen niet meer nakomt, maar nog geen formele liquidatieprocedures is aangegaan. Meer over Evergrande lees je in deze Alpha-editie.
- Let goed op wat je op je laptop of PC installeert. Nieuw gesignaleerde malware is op geïnstalleerde cryptowallets (denk aan Ledger Live of Electrum) gericht, met als doel om je wallet leeg te trekken. Wees gerust: dit soort malware komt niet zomaar op je computer terecht. Maar als je weleens de softwarepiraat probeert uit te hangen, kan het je duur komen te staan.
- De rechtszaak in tegen Craig Wright (CSW) in de VS is afgelopen. Hoewel het BSV-kamp het uit alle macht probeert te spinnen als overwinning, heeft CSW zwaar verlies geleden; hij moet 100 miljoen dollar aan boete betalen. En voor de duidelijkheid: noch de rechter, noch de jury heeft een uitspraak gedaan over de vraag wie de bedenker van bitcoin is. Spoiler, CSW is het niet. Deze blog van CSW- & BSV-watcher Arthur van Pelt geeft een goed kijkje in de keuken van deze zaak.
- Wellicht heb je weleens gehoord van de ‘$5 wrench attack’. Je kan waardevolle spullen nog zo goed bewaren, maar wat doe je als er iemand met een moersleutel of ander wapen voor je deur staat? Het overkwam een 39-jarige bewoner uit Leeuwarden. Hij werd zwaar mishandeld. “Drie daders zijn ruim een uur binnen geweest en maakten waardevolle cryptomunten buit”, aldus Opsporing Verzocht. Een belangrijke wake-up call voor diegene met waardevolle bezittingen: let op je privacy, loop niet te koop met je bezittingen, en denk na over manieren waarop je die bezittingen bewaart. Lees meer hierover in deze Alpha-editie.
- In de VS waren 6 CEO’s van grote cryptobedrijven op bezoek bij het Congres voor een spoedcursus innovatie in het domein van digitale assets. De rode draad: ga door met de totstandkoming van regels, maar pas op dat je de industrie niet de nek omdraait. Interessant is ook dat steeds meer leden van het Congres zich uitspreken vóór de groei van (bedrijvigheid rond) crypto.
- Ledger komt met een eigen betaalkaart. Het bedrijf lijkt meer en meer diensten rond hun hardware wallets te lanceren, om zodoende van meerdere walletjes te kunnen eten. Een zorg is of deze activiteiten de aandacht afleiden van de doorontwikkeling en/of het onderhoud van de hardware wallet zelf; dat is immers al verantwoordelijkheid genoeg.
- In de Verenigde Staten kunnen sommige gebruikers van WhatsApp elkaar met crypto betalen. WhatsApp integreert daartoe met Meta’s wallet Novi (voorheen Facebook & Calibra), die op zijn beurt weer gebruik maakt van de Pax Dollar (USDP). Op de achtergrond is Coinbase de partij die de munten van gebruikers bewaart. Belangrijkste signaal van dit bericht is dat, hoewel alle namen intussen zijn veranderd, Facebook’s Libra-initiatief nog niet is opgegeven.
- De moeder van alle centrale banken (BIS) waarschuwt voor de opkomst van Decentralized Finance. Ze is niet bang voor het bestaan van DeFi an sich, maar voor de risico’s ervan voor het traditionele geldsysteem: “In the crypto ecosystem, risks have so far surfaced mainly in frequent and sizeable price crashes. Whether such fragilities are limited to this ecosystem or can spill over to the traditional one is still unclear,” aldus de BIS. “But the potential for spillovers should not be underestimated.”
- Hoewel de bitcoinprijs het de afgelopen weken zwaar heeft gehad, en China een hele rits miners de laan uit heeft gestuurd, nadert de hashrate van bitcoin weer een nieuwe recordhoogte.
Meme van de week
Ten slotte
Dat was hem weer. Een flinke Alpha, maar dat hebben jullie ook wel verdiend na deze week. Ons helpt het altijd om even uit te zoomen. Kijken naar de fundamentals en de lange termijn. Dat is niet altijd even makkelijk als je portfolio in de fik staat. Een mooi moment dus om artikelen te lezen om de gedachten te verzetten. Hou jullie taai en tot volgende week!
Groet,
Bert, Bart en Peter