Verassende conclusies. Dat was onze afdronk toen we deze week de ene na de andere grote nieuws-outlet dezelfde conclusie zagen trekken rondom bitcoin en de oorlog in Oekraïne: het helpt de normale burger meer dan de Russische oligarch. We zetten in deze Alpha alles op een rij. Verder natuurlijk een marktupdate over zwarte zwanen en en paar hele gave podcast tips. Veel plezier!
Marktupdate
Achter ons ligt een zonnige week, niet alleen buiten maar ook op de bitcoinmarkt. De koers staat met 44.000 dollar een ruime 9 procent hoger dan vorige week.
Op de rest van de financiële markten is het beeld verdeeld. Aandelen deden het ook vrij goed, de S&P-500 staat bijna 4 procent hoger en de NASDAQ bijna 6 procent. Obligaties hebben een matige week achter de rug met stevige rentestijgingen en een verdere afvlakking van de rentecurve.
Alles bij elkaar lijkt de acute onrust over de oorlog in Oekraïne, de grondstoffencrisis en onverwacht ingrijpen door centrale banken wat naar de achtergrond verschoven.
In Rusland staat de roebel inmiddels alweer 45 procent hoger dan het laagste punt. Ook ging gisteren de Russische aandelenbeurs weer open, en ook die staat op zo’n 45 procent boven de bodem. Dat is overigens alsnog wel zo’n 30 procent lager dan voor de oorlog
De lichte opluchting zien we ook terug in een toegenomen risicobereidheid. De NASDAQ doet het beter dan de S&P-500 en ETH doet het beter dan BTC.
Hieronder zie je de grafiek van de bitcoin dominance: het deel van de totale cryptomarkt dat wordt ingenomen door bitcoin. De afgelopen 10 dagen daalde de dominance van 44 naar 42,5 procent. Dat er meer geld naar andere crypto-assets dan bitcoin vloeit is een signaal van hogere risicobereidheid.
We zien in het onderste stuk dat de koers van ether ten opzichte van bitcoin een goede indicatie is van het geheel van altcoins. Ether deed het goed en steeg zo’n 10 procent ten opzichte van bitcoin, van 0,064 naar 0,071 bitcoin per ether.
We hebben het vaak over de correlatie tussen tech-aandelen en bitcoin, waarbij bitcoin nog een stukje volatieler is dan de grote tech-indexen. Het is wel aardig om bitcoin en de 2x leveraged NASDAQ op elkaar te leggen. Ze kunnen een paar maanden afwijken, maar lijken elkaar telkens weer op te zoeken.
In een tijd van grote onzekerheid kunnen externe gebeurtenissen zo’n grote impact hebben dat ze daarmee alle verwachtingen linea recta naar de prullenbak verwijzen. Daar moet je op voorbereid zijn.
Het zijn de gebeurtenissen die Nassim Taleb een zwarte zwaan noemt: een zeldzame, onwaarschijnlijke gebeurtenis met enorme impact. Een schok die door geen enkel model wordt voorspeld. Iets waar de meeste mensen geen rekening mee houden en die de wereld op z’n kop zet.
Dat werkt beide kanten op.
De negatieve zwarte zwaan kan de bodem uit financiële markten wegslaan. De bitcoinkoers halveert en raakt de 20.000 dollar. Denk aan een snelle wereldwijde escalatie van de oorlog.
De positieve zwarte zwaan kan het tegenovergestelde doen en de koers in een paar weken verdrievoudigen. Als je er niet inzit blijf je met lege handen achter. Denk aan een aantal grote landen die bitcoin adopteren.
Ben je op beide scenario’s voorbereid?
Wat dat voor je bitcoinpositie betekent verschilt per persoon. Maar in elk geval is 0 het foute getal, om maar even een oude column van LekkerCryptisch te citeren!
We hebben het met de zwarte zwanen over het staartrisico. Dit zijn gebeurtenissen die zeldzaam zijn, maar in complexiteit en chaos (oorlog, pandemie, natuurramp) vaker voorkomen dat je verwacht.
Maar het blijft staartrisico: het meest waarschijnlijk is dat dergelijke gebeurtenissen niet plaatsvinden.
En in die situatie van (relatieve) rust overheersen de fundamentele ontwikkelingen binnen een asset class. Dan heeft het zin om te kijken naar signalen van adoptie van bitcoin. Naar nieuwe toepassingen, verbeteringen van de technologie, betere regelgeving, veranderingen in gedragingen zichtbaar in de on-chain data.
En wat al deze zaken betreft is het er de afgelopen zes maanden voor bitcoin steeds beter uit gaan zien.
Allereerst laat de on-chain activiteit een patroon zien dat typerend is voor het herstel in een bearmarkt. Hieronder zie je de grafiek van het dagelijks aantal nieuwe entiteiten. Een vergelijkbaar patroon zien we bij het aantal transacties en het transactievolume. Merk daarbij op dat een periode van herstel minder lang zou kunnen duren dan in 2018-2019 omdat de bullmarkt nu ook korter en minder hoog was dan in 2017.
Laten we vervolgens kijken naar het aantal bitcoins op exchanges. Dat raakt nu het laagste punt sinds september 2018. Het wijst op een verschuiving van bezit door handelaars naar bezit door investeerders die voor de lange termijn vasthouden.
De verschuiving van korte- (STH) naar langetermijnbezitters (LTH) is een interessante, omdat we weten dat partijen die al lang bitcoin bezitten veel minder geneigd zijn om spoedig te verkopen. Die houden het jarenlang vast, en als ze verkopen dan doen ze dat doorgaans pas in het laatste stuk van een bullmarkt.
We zien nu weinig verschuiving van STH naar LTH. Dat betekent dat de hoeveelheid bitcoins die vastgehouden wordt tot over de grens van STH naar LTH grofweg gelijk is aan het aantal bitcoins dat door de LTH-groep wordt verkocht. Een evenwicht dat wacht om naar de ene of de andere kant door te slaan.
Die STH-groep speelt een belangrijke rol in vraag en aanbod op de korte termijn van weken en maanden. Aan de net unrealized profit/loss (NUPL) kunnen we zien dat deze groep steeds minder op verlies staat.
Onder de groep die nu op verlies staat zitten handelaars die er graag zonder verlies uit willen, en zullen verkopen zodra ze op neutraal staan. We zien om die reden dat een spent output profit ratio (SOPR) van 1 tijdens correcties vaak als weerstand fungeert.
De weerstand van SOPR = 1 is ook in een koers uit te drukken, namelijk de STH realized price. Die ligt op dit moment op ongeveer 46.000 dollar. Dat is daarom een belangrijk prijsniveau.
Op de grafiek hieronder zie je dat de STH realized price in bullmarktcondities vaak steun is, en in bearmarktcondities vaak weerstand. Je ziet dat de koers er nu net onder hangt.
Als we een dagsluiting hebben boven de 47.000 dollar, dan zitten we boven een flink aantal belangrijke weerstanden, zoals de bovenkant van deze range op 45.500 dollar, de STH realized price op 46.000 dollar, de 21-weekse moving average op 47.000 dollar.
Op de onderstaande grafiek zie je deze zone (paars). Hierboven zou de weg openen naar in eerste instantie 53.000 dollar en later de zone boven 60.000 dollar. Opvallend is dat vandaag ook de RSI uitbreekt (groen).
We willen afsluiten met het voorzichtige vermoeden dat de vraag vanuit institutionele partijen lijkt toe te nemen. Zo staan de futures op CME inmiddels significant hoger dan die op exchanges voor retail publiek. Ook lijkt de futures curve voor het eerst sinds november weer steiler te worden, zie de grafiek hieronder.
Dat zou het zetje kunnen zijn wat we nodig hebben. De hodlers zijn al maanden opvallend sterk. Als daar nu vraag van grote investeerders bijkomt, dan kan dat het begin markeren van een nieuwe bullmarkt. Merk op dat zoiets zich afspeelt in een tijdsspanne van maanden, niet van dagen. Niettemin interessant om in de gaten te houden!
In de media
BNR: Bitcoin en het ontwijken van sancties
Deze week mochten Bert en Peter invallen voor Cryptocast-presentator Herbert Blankesteijn. Met Simon Lelieveldt als gast zijn ze diep het konijnenhol van economische sancties ingedoken, en ook licht geschenen op de rol van bitcoin daarin. Simon ziet historisch zware maatregelen, maar maakt zich ook zorgen over de neveneffecten en de algehele effectiviteit van de maatregelen. Precies goed voor een wandeling!
LINDA: ‘Pas op voor krimpflatie!’
Toegegeven, hier heeft Peter weinig voor hoeven doen. Vorig jaar augustus schreef hij een draadje op Twitter over het fenomeen van een gekrompen verpakking die voor dezelfde prijs verkocht wordt: krimpflatie. Dat draadje wordt zo nu en dan verwerkt in artikelen over dit fenomeen, en wij vinden het belangrijk genoeg om daar nog eens de aandacht op te richten. Want “producenten doen dit op zich slim, maar belazeren de consument er wel mee”, aldus retaildeskundige Paul Moers. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!
Anna Neeltje de Boer
BNR: ‘Bitcoin dient de burger’
Terwijl de meesten van jullie nog op één oor lagen, zat Bert klaar om een woordje te doen op de radio. Het thema: Nederlandse burgers die middels gedoneerde cryptovaluta’s direct meebetalen aan Oekraïens oorlogstuig. Bert legt uit dat het succes van de Oekraïense collecte laat zien dat het juist gewone mensen zijn die belang hebben bij cryptomunten. Terugluisteren doe je hier:
Kijk-, lees-, en luistertips
Podcast: De geschiedenis van het Texaanse energienet
We hebben eindelijk een haakje gevonden om één van onze favoriete podcasts te kunnen delen. Het ging in 99% Invisible deze week over het energienet van de Amerikaanse staat Texas. Dat is interessant omdat Texas sinds het bitcoinverbod van China de mining-hotspot van de wereld is geworden. Een veelgehoord argument is dat bitcoin-mining het stroomnet van Texas zelfs kan versterken. Om te snappen hoe dat werkt, moet je eerst begrijpen waarom het net van Texas anders is dan die van andere staten.
99pi
Podcast: Ethische vraagstukken rondom de metaverse
Sinds een aantal maanden is de metaverse hét buzzword in de cryptowereld. Het ene na het andere bedrijf spreekt zijn voornemen uit er iets mee te gaan doen, en ook investeerders raken er niet over uitgepraat. Je weet dat wij niet echt gecharmeerd zijn van hypes, maar we geloven wel dat de wereld steeds digitaler wordt. We zijn er nog niet helemaal uit of dat een utopische of dystopische toekomst gaat worden. Deze podcast, waarin professor David Chalmers enkele filosofische vragen rondom de metaverse bespreekt, laat de mist rond dit onderwerp weer een beetje optrekken.
Podcast: Hoe verander je de wereld?
Nog een podcast die we normaal niet vaak kunnen noemen, maar die wel fantastisch geproduceerd is: Hidden Brain. In deze aflevering zoeken ze uit hoe je het beste de wereld kan veranderen. Gaat dat, zoals veel mensen lijken te denken, met geweren en bommen of is er een andere, betere manier? Interessant voor bitcoiners, want het geeft een antwoord op de vraag in hoeverre de normale burger iets bij kan dragen aan de mainstream adoptie van het netwerk.
Artikel: Verslag van de CBDC implementatie in China
Over naar de artikelen. We beginnen met een leuke uit het FD. In Europa en Amerika horen we centrale bankiers steeds vaker praten over central bank digital currencies, maar van een concrete implementatie is nog geen sprake. Dat is in China wel anders, waar al vol geëxperimenteerd wordt met de digitale overheidsmunt. Dit artikel geeft in vijf minuten een mooi overzicht van de stand van zaken in het Aziatische land.
Rutger Betlem
Artikel: ‘Zeg néé tegen de CBDC’
Het volgende artikel sluit mooi aan bij het verslag uit China. Het geeft namelijk aan waarom we op moeten letten - of terughoudend moeten zijn - bij het implementeren van een CBDC. De implicaties voor privacy en financiële vrijheid zijn enorm, en die worden in dit stuk goed op een rij gezet. Lezen!
N.S. Lyons
In het kort
De doorgewinterde bitcoiner weet dat adoptie ervan enkel plaats vindt als het aantrekkelijker is geworden dan het alternatief. Lang was daar in het Westen geen sprake van, maar diverse gebeurtenissen hebben dat veilige perspectief aan het wankelen gebracht, met in het bijzonder de oorlog in Oekraïne.
Dat er sprake is van een paradigmaverschuiving blijkt uit de berichtgeving van gerenommeerde media. Neem The Economist: “Crypto kan veel nuttiger blijken te zijn voor diegenen die zich in alle openheid wil bewegen, in plaats van in de schaduw. [..] De oorlog heeft duidelijk gemaakt dat er serieuze toepassingen zijn voor crypto.”
The Economist
Zo’n kentering is ingewikkeld voor mensen. Het vereist dat je een oud paradigma verwisselen moet voor iets nieuws, en dat is niet voor iedereen weggelegd. Stel je bijvoorbeeld voor dat je in de schoenen staat van Lagarde, Warren, een lobbyclub als de VEB, of van columnisten: het is dan lastig verteerbaar dat hetgeen je aan het bestrijden bent, ineens van humanitair belang blijkt te zijn. Ineens voor hen, wel te verstaan; voor bitcoiners is dat geen verrassing. Daar is bitcoin immers voor ontworpen!
In de Financial Times ligt de nadruk op de Oekraïense regering die crypto gebruikt om geld op te halen voor het bekostigen van de oorlog. “De overheid heeft de helft van het opgehaalde geld al gebruikt om kogelvrije vesten, voedsel, helmen en medicijnen mee in te kopen”, schrijft de krant. Bij Forbes durven ze het gevolg daarvan wat explicieter te maken: “Crypto wordt al lang als puur speculatief beschouwd en kent daarom een groot aantal tegenstanders. Minder partijen kunnen nu de efficiëntie ervan betwisten, gezien dit spectaculair uitgevoerde initiatief.”
Als klap op de vuurpijl verscheen bij CNBC een uitgebreid stuk over de kracht van bitcoin in crisistijden: de mogelijkheid om je geld én bank mee te nemen, zonder afhankelijk te zijn van derde partijen die in crisistijd niet of traag reageren. Zelfs de Wall Street Journal bood ruimte aan dit perspectief in een opiniestuk: “It’s a godsend in a country that needs money and lacks functioning banks.”
Verder deze week:
- De bitcoin bonds van El Salvador hadden er al moeten zijn, maar zijn er niet. De reden? Slechte marktcondities, mede door de oorlog in Oekraïne. Het zou dus zomaar tot september kunnen duren voordat de bonds op de markt komen. Overigens zegt president Bukele dat we de “Reuters FUD” rond deze discutabele staatsobligaties niet moeten geloven, en dat het om een short delay gaat. We houden het in de gaten.
- Thailand stopt cryptobetalingen in de ban. Vanaf 1 april mag er niet meer betaald worden met bitcoin. De munt zou een gevaar zijn voor de stabiliteit van het financiële systeem, brengt cyberrisico’s met zich mee, en kan gebruikt worden voor het witwassen van crimineel geld. Zoals je kan zien is het bingolijstje goed gevuld daar in Azië. Overigens mag men nog wel gewoon in bitcoin (en andere cryptocurrency) investeren. Echte argumenten hoe bitcoinbetalingen bijdragen aan de risico’s die ze zien, worden niet gegeven.
- Over naar de Canadese overheid. Die heeft moeite om de bitcoin van de truckers in beslag te nemen. Een aantal weken terug berichtten we er al over; premier Trudeau van Canada had een noodwet nodig om de financiële tegoeden van de truckers te bevriezen. Dat gebeurde ook voor de bitcoindonaties, maar een groot gedeelte van die donaties zat al in privé wallets. Overigens zullen die donaties waarschijnlijk alsnog bevroren worden zodra ze een exchange bereiken.
- De eerste Tether (USDT)-betaling op het lightning netwerk is een feit. Het bedrijf Synonym maakt het via hun Omni Layer mogelijk om een lightning-kanaal te openen om tokens te kunnen versturen, in plaats van bitcoin. In dit geval waren dat dus USDT’s. Hoewel er nog weinig documentatie beschikbaar is, houden we deze ontwikkeling nauwlettend in de gaten!
- Exxon Mobil, één van de grootste oliebedrijven ter wereld, is volgens insiders aan het experimenteren met bitcoin-miners. Ze gebruiken het zware methaan, dat anders afgefakkeld zou worden, om de miners te laten draaien. Deze pilot draait als sinds januari 2021 in North-Dakota en zou mogelijk uitgebreid worden naar Alaska, Nigeria, Argentinië en Duitsland.
- Vorige week schreven we al over de enorme ApeCoin airdrop. Deze week werd het duidelijk dat het bedrijf achter de Bored Ape Yacht Club, Yuga Labs, hun seed ronde onder leiding van A16Z heeft afgerond. Ze hebben in totaal $450 miljoen (!) opgehaald, hetgeen hun waardering op $4 miljard brengt (!!).
- Ethereum-developers maken zich zorgen om de complexiteit van de onderliggende code. Teamlead Péter Szilágyi geeft een kijkje in de keuken van de tweede grootste cryptomunt. Die keuken begon volgens hem met een paar pannetjes maar inmiddels staat het hele gasfornuis vol met kookgerei. Waar de focus volgens hem had moeten liggen op het versterken van het protocol, is het alleen maar complexer geworden.
- Deze week was de 9e verjaardag van dit bericht van Hal Finney. Het is een bericht dat we zo nu en dan weer eens lezen. Tussen al de chaos in de cryptowereld geeft het namelijk een bepaalde rust. Finney beschrijft hoe hij in aanraking is gekomen met bitcoin, hoe het hem greep, en hoe het hem in de laatste fase van zijn leven – hij leed aan de spierziekte ALS – alsnog een doel gaf.
Meme van de week
Ten slotte
De cryptomarkt is relatief rustig, afgezien van wat relletjes her en der. Echt grote nieuwsfeiten zijn er niet. Kijk je in Nederland naar buiten, zie je een stralende blauwe lucht. Zonder kalender zou je zomaar kunnen gokken dat het mei is, in plaats van maart. Zoom je uit, zie je dat een paar duizend kilometer verderop een oorlog woedt. Dat inflatie de pan uit rijst. Zich rumoerige en stille rampen voltrekken. Hoe dat zich ontvouwt? Dat is onmogelijk te voorspellen. We gaan het nauwlettend volgen, houden jullie op de hoogte, en proberen ondertussen ook buiten wat gratis vitamine D af te halen.
Geniet van het weekend,
Bart, Bert, en Peter