Welke thema’s zullen in 2023 kleur geven aan bitcoin en de bredere wereld van cryptoactiva en decentrale technologie?
In het eerste deel van onze driedelige vooruitblik kijken we naar de lange termijn. Onze verwachting is onveranderd positief. We zien een goede kans dat bitcoin de komende jaren de sprong maakt van de early adopters naar de early majority.
In het tweede deel zoomen we in op de thema’s van dit jaar en de verschillende krachten die invloed zullen hebben op bitcoin. Invloed op wat het kan, hoe het gebruikt wordt, hoe het gezien wordt, en hoeveel het waard is.
In het derde deel bekijken we waar we zitten in de marktcyclus van bitcoin en welke krachten daar dit jaar invloed op hebben. We bespreken een aantal macro-economische scenario’s en daarna welke vooruitzichten er zijn voor bitcoin.
Vorig jaar beschreven we het krachtenspel van 2022. We zaten een aantal keer in de roos. De pijnlijkste is wellicht die over full reserve:
‘Het grote risico [van veel assets bij centrale platforms] is dat deze partijen fractioneel gaan bankieren om zo hun eigen omzet te verruimen en het principe van full reserve loslaten. [..]
Het meest voor de hand ligt dat ze de bitcoins van hun klanten uitlenen aan derden en daarmee risico lopen dat ze die niet terugkrijgen. In een ernstiger geval verkopen deze partijen niet-bestaande bitcoins aan klanten.
[..] Op lange termijn is het risico groot dat een deel van de fractioneel bankierende partijen door de mand valt. Dat betekent dat hun klanten pech hebben en dat het vertrouwen in bitcoin een stevige knauw oploopt.’
Dit is voor ons altijd de reden geweest om van partijen als Celsius, Blockfi en Nexo weg te blijven. Een rendement van een paar procent per jaar is onvoldoende om te compenseren voor het risico alles te verliezen.
Maar ook wij hadden niet verwacht dat dit risico zo spoedig en op zo’n spectaculaire manier zou materialiseren. En dat is een rode draad door onze verwachtingen: het is goed te doen om de richting in te schatten, maar het is ontzettend lastig om de timing precies goed te hebben.
Met dat in het achterhoofd gaan we naar de thema’s die wij dit jaar in de gaten houden!
Adoptie
We zeggen het vaak, en doen dat hier nog maar een keer: de massa neemt technologie pas in gebruik zodra het beter is dan de alternatieven die ze voorhanden hebben.
Dat betekent dat adoptie gedreven wordt door twee krachten:
Nieuwe technologie wordt beter. In plaats van ‘beter’ kun je ook denken aan handiger, leuker, goedkoper, sneller, veiliger, zekerder. Bijvoorbeeld door technologische doorbraken, slimmere apps, betere dienstverlening, duidelijker regels.
Alternatieven worden slechter. Omdat bestaande systemen vastlopen of minder aantrekkelijk worden. Bijvoorbeeld door corrupte dictators of misbruik door monopolisten.
Je ziet al wel dat deze balans nogal persoonlijk is. Voor de een zijn er legio fantastische alternatieven, waardoor de decentrale variant niet interessant is. Voor de ander zijn bitcoin, stablecoins en decentralized finance met afstand de beste optie.
‘Bear markets are for building’, zegt men wel eens. In de bullmarkt stromen de grote groepen nieuwe gebruikers binnen, maar dat wordt mogelijk gemaakt door de innovaties en ontwikkelingen in de bearmarkt die eraan vooraf ging.
Dit jaar gaan we letten op dit soort ontwikkelingen, waarvan we een aantal verderop zullen uitdiepen:
- Betalen met bitcoin en andere activa via het lightningnetwerk
- Betalen en sparen met stablecoins
- Betalen met crypto via betaaldienstverleners
- Wallets en misschien zelfs een stablecoin vanuit financiële instellingen
- Betere wallets om zelf je cryptoactiva te beheren
- Andere activa in de blockchain van bitcoin, zoals inscriptions
- Andere activa op een tweede laag of sidechain van bitcoin, zoals Taro of Stacks
Bitcoin als freedom money
In veel jaaroverzichten stond de ellende bij Luna, Celsius en FTX centraal. En terecht. Maar 2022 kende ook een positieve mijlpaal.
Voor het eerst was het voor de hele wereld zichtbaar dat aan twee kanten van het slagveld burgers gebruik maakten van crypto om geld mee te nemen tijdens hun vlucht naar het buitenland.
De eerste weken na het begin van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne lag de vraag op tafel wat de rol van crypto was. Helpt het oligarchen om hun miljarden het land uit te sluizen? Helpt het Oekraïne om met donaties snel helmen en vesten te kopen? Helpt het vluchtende burgers om geld een oorlogsgebied in en uit te krijgen?
De conclusie was verrassend onverdeeld: de oligarchen hebben er niet zoveel aan, terwijl het burgers wel echt helpt. Crypto is netto positief.
En niet tegen te houden.
Pinautomaten gesloten, online bankieren offline, uitgesloten van Swift en de bankreserves bevroren. In een oorlog doe je alles om de tegenstander wind uit de zeilen te nemen. Maar je kunt niet voorkomen dat de ander zuurstof ademt of staal gebruikt. Decentrale technologie zit daar behoorlijk dicht tegenaan, zo bleek vorig jaar.
Naar aanleiding van de Canadese truckers die zonder rechtszaak werden uitgesloten van het financiële systeem kwam crypto-criticus DHH in februari terug op zijn jarenlange standpunt: ‘I was wrong, we need crypto’.
Een zelfde soort conclusie trok The Economist nadat ze de rol van crypto in de oorlog onderzochten: ‘Crypto kan veel nuttiger blijken te zijn voor diegenen die zich in alle openheid wil bewegen, in plaats van in de schaduw. [..] De oorlog heeft duidelijk gemaakt dat er serieuze toepassingen zijn voor crypto.’
Of, zoals CNBC in één kop samenvatte:
We verwachten dat we deze toepassing van bitcoin en andere cryptoactiva in 2023 vaker gaan zien. En dat heeft vele verschijningsvormen.
Het eerste waar je misschien aan denkt zijn landen die bitcoin omarmen in strijd tegen afhankelijkheid van overheersers. Denk aan El Salvador en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Maar dat zijn uitzonderingen.
In de meeste landen waar freedom money nodig is, is de onderdrukker de heersende macht. En die zit natuurlijk helemaal niet te wachten op een decentrale technologie die niet gecensureerd kan worden.
We verwachten dat de komende jaren geen enkel substantieel land bitcoin een officiële plek geeft in de economie. Hooguit zal een aantal landen kiezen voor een bovengemiddeld cryptovriendelijk klimaat. Brazilië lijkt die kant op te gaan. Dubai en Singapore deden dat al.
Wel verwachten we dat in steeds meer situaties waar mensen klem komen te zitten dat bitcoin en stablecoins een zichtbare rol gaan spelen. We zien dat nu in Nigeria en Libanon bijvoorbeeld. De omstandigheid die mensen tot bitcoin drijft is soms tijdelijk, maar de community van nieuwe bitcoiners is meestal blijvend.
En natuurlijk houden we in de gaten hoe het El Salvador dit jaar vergaat. Bitcoin lijkt nog steeds een marginale rol te spelen in het land. Het enthousiasme kwam van toch vooral van de president zelf. Ze verwachten later dit jaar alsnog hun bitcoin bonds uit te geven. We zijn benieuwd hoe dat uitpakt.
Bitcoin als outside money
Voor burgers en bedrijven over de hele wereld werd in de eerste weken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zichtbaar dat geld op een bankrekening kwetsbaar is. De Amerikanen hoeven maar een vinger op te heffen en je banken zijn afgesloten van het internationale betalingssysteem Swift.
Regeringen van landen zagen dat dit ook geldt voor valutareserves van de centrale bank. Rusland had zo’n 600 miljard dollar aan euro’s en dollars, in de vorm van vorderingen op Westerse banken. Met een druk op de knop bevroren.
Landen die een moeizame relatie hebben met de VS - en dat is de meerderheid - denken nog wel twee keer na over het aanhouden van dollars.
Het verklaart de grote interesse van centrale banken in goud. Een fysieke stof kun je immers niet op afstand bevriezen of afpakken. Met elkaar voegden centrale banken vorig jaar 1136 ton goud aan hun reserves toe, het meeste ooit gemeten.
Zoltan Pozsar, analist bij Credit Suisse, merkte in een rapport op dat inside money mogelijk besmet is sinds de VS en EU de valutareserves van Rusland introkken. En dat nu een zoektocht ontstaat naar outside money, geld dat geen schuld is van een ander. Hij noemt goud, grondstoffenmandjes en… bitcoin.
Volgens de World Gold Council hebben alle landen bij elkaar bijna 37.000 ton aan goudreserves. Dat is een dikke 2 biljoen dollar waard. Dat is een flink bedrag, maar het is maar een fractie van de 12 biljoen dollar aan valutareserves.
En bitcoin dan?
Nul. Geen enkel land heeft bitcoin in de staatskas of op de balans van de centrale bank. En dat blijft vermoedelijk ook nog wel even zo. Dat zou grote geopolitieke gevolgen hebben, en daar wil niemand zijn vingers aan branden.
Toch geloven we dat verschillende landen wel geïnteresseerd zijn in digitaal goud. Want bitcoin is als enige digitale geld ook outside money. We gaan dit jaar letten op eerste signalen die hierop wijzen. Bijvoorbeeld landen die bitcoin opnemen in hun staatsfonds.
Kandidaten? China, Abu Dhabi, Koeweit, Singapore, Saoudi Arabië en Qatar bezitten allemaal een staatsfonds in de top-10 van grootste staatsfondsen. We zijn benieuwd!
Dominostenen
Three Arrows Capital, Celsius, Voyager, Blockfi, FTX, Genesis - dit is nog maar het begin van de lijst van bedrijven die vorig jaar in de problemen kwamen, vaak door gretigheid en gebrekkig bestuur, soms door fraude en oplichting.
Hebben we de meeste ellende nu gehad, of moet het grootste deel van het dominoveld nog vallen? We blijven de dossiers dit jaar nauwgezet volgen: hoeveel gaan schuldeisers terugzien en op welke termijn?
Bij FTX kon interim-ceo John Ray begin januari een flinke meevaller melden. Er is inmiddels 5 miljard aan liquide bezittingen teruggevonden, en de onderste steen is nog niet boven.
Bij Genesis zag het plaatje er in het begin minder donker uit dan bij FTX. Maar de vechtende miljardairs van Genesis en Gemini maakten het beeld er niet beter op. En dan speelt er ook nog iets bij Grayscale, het zusterbedrijf van Genesis. Daar probeert een groep activistische aandeelhouders een nieuwe fondsbeheerder aangesteld te krijgen.
Op dit moment lijkt de afwikkeling van de faillissementen niet voor nieuwe ellende te gaan zorgen. Maar je weet nooit wat je tegenkomt als je onder de tapijten en in de kasten gaat kijken.
En dan hebben we daarnaast nog het risico dat ook andere bedrijven in de problemen komen. Over Binance en Crypto.com wordt bijvoorbeeld gefluisterd dat toezichthouders maatregelen gaan nemen, zoals hen afsluiten van het fiatgeldsysteem.
Full reserve
Als klant verwacht je dat een cryptobedrijf jouw cryptoactiva netjes 1-op-1 in de kluis legt, en er helemaal niets mee doet tenzij je daar expliciet opdracht voor geeft. FTX deed dat niet. En dat was van de buitenkant heel lastig te zien. Zelfs professionele spelers zijn erin getrapt.
We verwachten in 2023 dit soort bewegingen te zien:
- Cryptobedrijven die zich profileren als veilige partij die geen activa uitleent, aan strikte vermogensscheiding doet, en de aanwezigheid van de activa kan bewijzen.
- Experimenten met proof-of-reserves en de eerste audits door grote accountantskantoren.
- Discussies over earn-programma’s waarbij activa tegen vergoeding worden uitgeleend aan een derde partij. Mogen of willen we dit nog wel aanbieden? Wil je nog wel klant zijn bij een bedrijf dat dit aanbiedt?
- Ontbundeling van diensten. Duidelijkere scheiding tussen handelen en bewaren.
- Decentralized finance als transparant(er) alternatief op gecentraliseerde dienstverlening.
Nieuwe wetgeving zal een wind in de rug zijn voor bedrijven die serieus hun best doen om zorgvuldig en integer te handelen en hun organisatie op een volwassen manier hebben ingericht.
Toch maken we ons geen illusie: bij de eerstvolgende bullmarkt zal opnieuw de hebzucht het winnen van het verstand. Bedrijven zullen weer teveel risico nemen en onhoudbare producten aanbieden. En beleggers zullen die gretig kopen. En na het feest volgt opnieuw de kater.
Regulering
Vriend en vijand zijn het erover eens: de puinbende van 2022 willen we nooit meer. En dan denken we aan de verwevenheid van bedrijven die voor het domino-effect zorgde, en aan de consumenten die daarvan de dupe waren.
We verwachten dat MiCA, de Europese wetgeving voor de cryptomarkt, dit jaar definitief wordt. Daarmee worden vooral cryptodienstverleners gereguleerd, zoals beurzen, brokers, bewaarders en uitgevers van cryptoactiva. Vanaf het moment dat de handtekeningen onder MiCA staan, volgt een periode van 18 maanden waarin lokale toezichthouders hun organisatie kunnen voorbereiden op de aanvraag van de vergunningen en het toezicht. Pas eind 2024 of begin 2025 is MiCA écht van kracht.
Een MiCA-vergunning levert je het recht op om in heel Europa je diensten aan te bieden. Registratie bij elke lokale toezichthouder voor anti-witwaswetgeving is niet meer nodig. Partijen van buiten Europa willen daar graag gebruik van maken. We verwachten komend jaar een aantal van hen al te zien landen in Europa. We verwachten ook dat een paar Nederlandse partijen kans maken om een grote rol in Europa te gaan spelen, en zich hier dit jaar al op voorbereiden.
Na Europa zullen andere landen snel volgen. Europa staat bekend als regelmacht die vaker de standaard zet voor wetgeving. Denk bijvoorbeeld aan privacywet GDPR. Internationale werkgroepen van de BIS, FSB en FATF zullen dit coördineren en met richtlijnen komen.
We verwachten dat het vormen van regulering wordt aangegrepen door partijen met gevestigde belangen om beperkingen in te brengen. De financiële sector heeft erg veel invloed in Brussel en Washington. We zagen recent dat in de VS de op crypto gerichte bank Custodia (voorheen Avanti) is afgewezen voor lidmaatschap van het bankensysteem van de Fed. Nic Carter sprak recent over een gecoördineerde en geplande actie van Amerikaanse overheidsorganisaties om de cryptowereld te verstikken: Operation Choke Point 2.0.
We zijn benieuwd of nieuwe wetgeving ruimte laat voor het decentrale peer-to-peer gedeelte van deze technologie. Be your own bank. Of worden unhosted wallets praktisch onbruikbaar gemaakt? En decentralized finance dan?
In het Amerikaanse toezicht moet nog veel duidelijk worden. Welk instituut gaat waarop toezicht houden? De CFTC wil graag bitcoin en ether. De SEC wil alles. En stablecoins kunnen ook nog bij de OCC terechtkomen. Over de SEC gesproken, die heeft nog een paar interessante rechtszaken lopen. Tegen Ripple over de vraag of XRP een security is. En tegen OokiDAO over de vraag welke aansprakelijkheid de stemmende bezitters van een governance token hebben.
De consensus is vooralsnog dat crypto geen systeemrisico vormt voor het financiële systeem. Toch is men in 2021 geschrokken van de snelheid waarmee crypto de wereld overspoelt in een bullmarkt. En in 2022 van de heftigheid waarmee in een bearmarkt de boel in elkaar stort.
Het beschermen van consumenten lijkt een goedaardig motief, het beschermen van gevestigde belangen een stuk minder. Toch zullen beide in de mix van regulering terecht komen. We zijn benieuwd of dit goed of slecht uitpakt!
Stablecoins
De toepassing van decentrale technologie die tot dusver de meeste impact heeft op het dagelijks leven van mensen wereldwijd is de stablecoin. Met alleen een smartphone en een internetverbinding kan je cryptodollars sparen en naar de andere kant van de wereld sturen. In een paar seconden, 24/7, bijna gratis.
Centrale banken maken zich zorgen over de snelle opkomst van stablecoins. We verwachten strenge regels voor uitgevers van stablecoins. We verwachten dat Paxos, Circle en ook Tether zich voegen naar het gezag. Ze zitten op een gouden business model. Voor elke 10 miljard dollar in de kluis krijg je een kleine 500 miljoen dollar per jaar aan rente op 3-maands staatsobligaties. Als het wat gehoorzaamheid vereist om die kip met de gouden eieren in leven te houden, dan doen ze dat.
We kijken dit jaar met interesse naar nieuwe experimenten met decentrale stablecoins. Zoiets als UST van Terra mag natuurlijk niet meer gebeuren. Maar er zijn verstandiger ontwerpen denkbaar. Ook interessant is dat MakerDAO (van stablecoin DAI) experimenteert met real world assets als onderpand. Kortlopende staatsobligaties leveren een interessant rendement op voor de DAO en de tokenhouders.
Dat speelt ook in Europa. Tot voor kort was de rente hier negatief, wat het lastig maakt om een euro-stablecoin uit te geven. De euro’s in de kluis kosten dan geld. Door de gestegen rente leveren ze nu juist geld op. We zien veel bedrijven die van plan zijn om een crypto-euro uit te geven, maar we twijfelen aan de kans op succes. De cryptodollar is toch de standaard geworden in de cryptowereld, en netwerkeffect is lastig te verslaan.
Bitcoinmining
Miners hebben belang bij een hoge koers, een lage stroomprijs en een lage totale hashrate op het netwerk. Het afgelopen jaar hadden ze drie keer wind tegen. De koers kelderde, energie was duur en de rekenkracht van het bitcoinnetwerk zette record na record neer. Het is logisch dat flink wat miners in de problemen kwam. Ze verkochten noodgedwongen hun bitcoins en een deel ging failliet.
Dat is vervelend voor de bedrijven die de pineut zijn, maar het is precies wat er moet gebeuren. De zwakste miners sneuvelen als eerst en er ontstaat een nieuw evenwicht op het niveau waar de sterkste miners precies winstgevend zijn.
We verwachten dat de overgebleven miners bovengemiddelde scoren op duurzaamheid. Bijvoorbeeld door het energienet te stabiliseren, aanleg van hernieuwbare energie te financieren of methaan af te vangen.
We verwachten ook meer voorbeelden te zien van plekken waar mining wordt ingezet om een arme omgeving te elektrificeren. Het FD schreef daar recent dit artikel over. Het idee is dat de opbrengst van de miners helpt de investering voor de infrastructuur af te lossen.
De introductie van ordinals en inscriptions heeft nieuw leven ingeblazen in de discussie over transactiekosten als onderdeel van het beveiligingsbudget. En mogelijk vormen ze een bron van MEV, wat net als bij ethereum voor een parallelle markt voor transacties kan zorgen, naast de mempool. We zijn heel benieuwd naar hoe dit uitpakt.
Een stijgende koers, goedkopere energie en oplopende transactiekosten zouden in de loop van dit jaar voor flinke winsten bij miners kunnen zorgen. En dus voor stevig oplopende beurskoersen. Voor sommigen wellicht een interessante belegging.
Taproot & lightning
We zeiden eerder al dat het beter worden van de technologie een van de drijvende krachten achter verdere adoptie is. Ontwikkelingen aan bitcoin bewegen expres heel langzaam. Er staat zoveel op het spel dat maar wat aanklooien geen optie meer is. Toch gebeurt er een boel.
Laten we beginnen bij het lightningnetwerk, de betaallaag van bitcoin. We verwachten dat dit jaar op allerlei plekken in de wereld lightning geïntegreerd wordt in andere systemen. Van social media apps tot kassasystemen. Er wordt hard gebouwd aan professionele tools die dat makkelijker maken, zoals diensten die een node voor je opzetten of helpen met het beheren van liquiditeit.
We hopen dit jaar ook meer te zien van BOLT-12 waarmee een heel scala aan nieuwe mogelijkheden van lightningbetalingen mogelijk wordt. Van herbruikbare QR-codes tot terugkerende betalingen en uitkeringen in plaats van betalingen.
Dan over naar taproot. De introductie daarvan in 2020 opende een heel nieuwe wereld aan mogelijkheden om bestedingsvoorwaarden voor bitcoins te formuleren. Je wallet maakt daarvoor een script en maakt met de hash van dat script het bitcoinadres.
Om die bitcoin te besteden maakt je wallet een transactie waarmee je (een deel van) dat script onthult en de gegevens toont die bewijzen dat je aan de voorwaarden voldoet. Daarvoor heb je soms meerdere wallets nodig, bijvoorbeeld bij een multisig. Dat heeft allerlei gevolgen. Je hebt niet meer genoeg aan je seed om je utxo’s te kunnen besteden, je hebt ook de scripts nodig. En wallets moeten goed kunnen samenwerken.
Je voelt wel aan: veel van de innovatie die door taproot mogelijk is geworden moet in wallets plaatsvinden. We verwachten daar dit jaar meer van te zien. Waarschijnlijk gaan standaarden zoals miniscript en partially signed bitcoin transactions daar een rol in spelen.
Ethereum
We hebben een moeizame relatie met ethereum:
- We zien vette experimenten maar ook een hoop volslagen onzinnige rommel.
- We zien een creatieve en productieve community maar ook scams van epische proporties.
- We zien streven naar decentralisatie maar ook nog erg veel punten waar een kleine groep mensen directe invloed heeft.
- We zien verbindingen ontstaan naar pop culture maar ook grote merken die er een loopje mee nemen en doen alsof.
Toch blijft het ethereum-ecosystem ons boeien. De succesvolle overschakeling naar proof-of-stake, de aanpak van problemen rond MEV en censuur. De draai naar omarmen van rollups als manier om te schalen. De veerkracht en het vermogen om aan te passen aan de veranderende omgeving zijn bijzonder om te zien.
Dat sterkt ons in het vermoeden dat het netwerkeffect van ethereum op een kritiek punt is gekomen, waar niet snel meer een ander smart contracts platform tussenkomt. Anderen zullen zich ongetwijfeld blijven afzetten tegen ethereum, maar als puntje bij paaltje komt zullen ze zich plooien rond de plek waar het zich allemaal afspeelt.
Dit jaar gaan we letten op de Shanghai-update die ervoor zorgt dat validators hun ethers weer kunnen losmaken uit hun staking-node. Hoeveel stakers gaan dit doen? Ontstaan er wachtrijen? En wat betekent dit voor diensten die liquid staking mogelijk maken, zoals Lido? We verwachten dat de pegs steeds sterker wordt omdat effectievere arbitrage mogelijk is.
Bij adoptie van technologie is er een lastig te overbruggen kloof tussen de vroege enthousiastelingen en de massa. Vaak speelt gebruiksvriendelijkheid daarbij een grote rol. We zien dat de roadmap van ethereum ook op dat vlak ontwikkelingen in de aanbieding heeft.
Bijvoorbeeld account abstraction, waarmee de stap gezet wordt van private en public key als enige optie naar een programmeerbaar account. Zoals multi-sig, multi factor authentication, programmeerbare limieten en social recovery om je te helpen weer toegang te krijgen als je je sleutel verliest. En dat zonder centrale partij.
Decentralized finance
In gesprekken in de media hebben we vorig jaar vaak onderscheid gemaakt tussen cryptobedrijven en de decentrale technologie zoals de netwerken van bitcoin en ethereum. De bedrijven vielen bij bosjes om maar de bitcoin bleef keurig elke tien minuten een block aan de keten toevoegen.
Dat geldt ook voor de belangrijkste DeFi-protocollen, zoals Aave, Uniswap en MakerDAO. Hoe heftig de koers ook bewoog, alles functioneerde zoals het hoorde.
Zou in de volgende bullmarkt DeFi een grotere rol gaan spelen? Met de nieuwe plannen voor rollups kan veel aan snelheid en betaalbaarheid worden gewonnen, zonder dat de liquiditeit gefragmenteerd raakt. Een belangrijk vraagstuk is nog compliance. Moet een decentrale exchange anti-witwas controles uitvoeren, en zo ja hoe dan?
We zien dat ook buiten de puur financiële diensten zoals betalen, sparen, lenen en handelen de smart contracts platforms stevig groeien. Onder de noemer web3 zien we allerlei sectoren spelen met digitale bezittingen waarvan de sleutel in de wallet van de gebruiker zit. Gaming, metaverse, DAO’s, identity. Volwassenheid is nog vele jaren weg, maar we verwachten dat dit jaar vanuit deze hoek verschillende drijvende krachten zichtbaar worden achter nieuwe interesse in crypto.
Decentralized technology
De essentie van de uitvinding van bitcoin is dat het mogelijk maakt om digitaal geld te bezitten of versturen zonder afhankelijkheid van een centrale autoriteit. Niemand is de baas, niemand kan je tegenhouden en je hoeft niemand om toestemming te vragen om mee te doen.
Decentralisatie is daarbij het toverwoord. Dit kan alleen omdat je een grote groep mensen de macht geeft in plaats van één partij of een klein groepje. Deze aanpak kun je op allerlei vraagstukken loslaten. En dat is precies wat vanuit de bitcoingemeenschap gebeurt.
Zo is nostr een initiatief om publieke communicatie op een decentrale manier aan te pakken. Twitter, Facebook of blogs. Of nog veel exotischer vormen van communicatie. Met publieke en geheime sleutels als startpunt, net als bij bitcoin. En meteen maar met het lightningnetwerk geïntegreerd in de apps.
En dan is keet een app waarmee je private communicatie decentraliseert. Een alternatief voor Whatsapp of Signal, maar dan zonder centrale servers, en wederom met bitcoinbetalingen ingebouwd. Het is pas de eerste toepassing van de onderliggende technologieën Hypercore en Holepunch waarmee je peer-to-peer apps kunt bouwen en distribueren. We zijn benieuwd wat ze nog meer in petto hebben.
En dan was er nog TBD, het bedrijf dat is voortgekomen uit het aan decentralisatie gewijde team bij Square. Ze werken in het gebied van decentralized identity en een gedecentraliseerde manier om cryptoactiva en overheidsgeld met elkaar uit te wisselen. We hebben nog geen concreet product van ze gezien, hopelijk dit jaar!
Hopium
In het eerste deel vertelden we al over de bitcoin halving die we in maart of april van 2024 verwachten. In het verleden zagen we in aanloop naar de halving toe al opwinding ontstaan onder bitcoiners. In het begin terecht omdat de halving veel impact had op de balans van vraag en aanbod. Inmiddels is het vooral de mythe van de halving die rondgaat.
Toch kan zo’n gedeelde hallucinatie een markt flink in beweging brengen. De wildste verhalen zullen de ronde doen over 100k en 200k en nog veel hogere prijsdoelen. Allemaal door de halving. Hopium voor het volk, zullen we maar zeggen.
Dat betekent niet dat de halving onbelangrijk is, integendeel. Het is een van de drie grote ritmes: elke tien minuten een block, elke twee weken een difficulty adjustment en elke vier jaar een halving. We zullen in 2024 de halving feestelijk vieren. Maar niet omdat daardoor de prijs to the moon gaat.
We zijn benieuwd of dit jaar al nieuwe verhaallijnen zichtbaar worden die een latere bullmarkt kleur zullen geven. Die kunnen voor flink wat opwinding zorgen. De komst van bedrijven, banken, ETF’s of landen was in eerdere bullmarkten zo’n verhaal. En decentralized finance in 2020 en NFT’s in 2021.
Hopium en nieuwe verhalen horen bij het laatste stuk van de bearmarkt, wanneer de markt weer wat herstelt. Ze zijn een goed teken, net zoals de eerste sneeuwklokjes en krokusjes de komende lente aankondigen.
Macro-economie
Je kunt naar bitcoin kijken als technologie. Een verzameling protocollen, een netwerk van nodes, een publieke infrastructuur. Om de speltheorie te laten werken moet een satoshi een koers hebben. Maar daar eindigt je financiële interesse.
Maar voor een flink deel van de Nederlandse en Belgische bitcoiners is bitcoin (ook of vooral) een belegging. Een middel om het vermogen te laten groeien of de koopkracht daarvan over lange periode te behouden. Een verzekering tegen het falen van overheidsgeld. Bitcoin als digitaal goud of als aandeel in geldsysteem van de toekomst.
Op termijn van een decennium kijken we voor de koers naar de seculaire trend van adoptie. Op de termijn van een of twee jaar speelt de marktcyclus een veel grotere rol. En om daar wat zinnigs over te kunnen zeggen moeten we de macro-economische omstandigheden goed in de gaten houden.
Steeds meer grote spelers zien bitcoin als emerging asset class (opkomende beleggingscategorie), en nemen het voorzichtig op in de portefeuille. Deze marktparticipanten zijn gevoelig voor macro-economische omstandigheden. Die bepalen bijvoorbeeld hoe makkelijk ze geld kunnen lenen en hoeveel risico ze kunnen of mogen nemen.
Dat geldt wat minder expliciet ook voor consumenten. Zeker voor nieuwe beleggers die nog aan het ontdekken zijn wat ‘crypto’ is. In tijden van economische onzekerheid, zoals bij hoge inflatie of afnemende economische groei, zijn mensen geneigd minder risico’s te nemen. En dus ook niet te experimenteren met bitcoin.
En laat die macro-economie nu de afgelopen twee jaar wat grilliger zijn geworden dan we de afgelopen tientallen jaren gewend waren. De grootste steunmaatregelen ooit. De snelste reeks renteverhogingen ooit. De hoogste inflatie in veertig jaar.
Nog nooit was het zo belangrijk om met scenario’s te werken, waarvan je naarmate er nieuwe informatie binnenkomt de waarschijnlijkheid kunt bijstellen.
Dat gaan we doen in het derde deel uit deze serie!