Een vraag die we de laatste tijd vaak horen: zitten we nou in een bullmarkt of in een bearmarkt? Daarover hebben we het in de marktupdate. Verder heel veel interessant nieuws en boeiende kijk-, lees-, en luistertips!
Marktupdate
Een vraag die we de laatste tijd vaak horen: zitten we nou in een bullmarkt of in een bearmarkt? En dat ligt minder eenvoudig dan het op het eerste gezicht lijkt. Laten we eerst kort kijken naar deze week en dan iets verder uitgezoomd deze vraag beantwoorden.
De afgelopen week leek wel een kopie van wat we de afgelopen twee maanden al een paar keer meemaakten: een paar dagen zijwaarts en daarna een duikvlucht naar beneden. Er zit zo’n 13 procent daling tussen gisterenmiddag en vanmorgen.
Inmiddels is de correctie zo’n 45 procent vanaf de top die in november volgde op de lancering van de futures-ETF’s. Hieronder staat een grafiek waarin de dalingen ten opzichte van de all time highs wordt gevisualiseerd.
We hebben voor de context de bullruns van 2017 en 2021 gemarkeerd van het doorbreken van de vorige all time high naar de laatste all time high. Daarna zie je de dalingen ten opzichte van die hoogste koersen.
De daling van de bitcoinkoers gisteren en vandaag volgde op een stevige daling op de Amerikaanse aandelenbeurzen gisteren. Het is hetzelfde thema als de vorige weken: investeerders vrezen in toenemende mate dat de Amerikaanse centrale bank de rente (te) snel gaat verhogen.
Opvallend was dat er geen bijzonder grote liquidatie van hefboomposities te zien was. Het totaal aan openstaande futures uitgedrukt in bitcoins is grofweg gelijk gebleven. Het lijkt erop dat op spoedige stijging gokkende particulieren inmiddels het pand verlaten hebben. Dat is goed nieuws.
We zien ook geen grote hoeveelheden bitcoin instromen op exchanges, wat een signaal kan zijn dat hodlers een deel van hun bitcoin gaan verkopen. Sterker nog, de spelers die al langer bezig zijn blijven hun posities vergroten.
Hieronder zie je de hoeveelheid bitcoins in handen van long-term holders. In de loop van een bullrun zie je dat ze verkopen (1), op de bodem weer kopen (2) en daarna vasthouden (3).
Zouden het dan de short-term holders zijn die nu tegen flink verlies aan het verkopen zijn? Een capitulation event? We zien ze wel licht tegen verlies verkopen, maar niet zo sterk als in de eerdere dalingen in maart 2020 en juni 2021.
Dat kan betekenen dat deze periode van zwakte nog langer moet duren om alle paper hands uit de markt te schudden. Of dat de spelers die de afgelopen 5 maanden gekocht hebben in grotere mate van plan zijn dit vast te houden.
Bull of bear?
Vaak worden markten beschreven als een strijd tussen de bears en de bulls. De beren duwen de markt naar beneden en de stieren stoten ‘m omhoog.
Technisch herken je een bearmarkt aan lagere toppen en lagere bodems en on-chain aan een dalende instroom van nieuwe gebruikers en afnemend transactievolume. In het sentiment zie je dat positief nieuws weinig doet met mensen en koers. De critici hebben het hoogste woord en voelen zich sterk. De angst regeert.
In een bullmarkt is het precies andersom. Slecht nieuws lijkt weinig uit te maken en iedereen wil bij de winnaar op de beurs horen. De stemming is goed en bij vlagen euforisch. In de grafieken schitteren hogere toppen en hogere bodems. Nieuwe gebruikers stromen binnen.
Natuurlijk is er veel meer te zeggen over bear- en bullmarkten, maar dit geeft een aardig beeld.
De termen bullmarkt en bearmarkt reserveren we vaak voor jarenlange periodes waarin een bepaalde trend overheerst. Het is heel gebruikelijk dat in die periode de heersende trend wordt onderbroken met een tegengestelde beweging.
Als binnen een bullmarkt de koers een stuk daalt en de stemming bearish is, noemen we dat vaak een correctie, en nog niet meteen een bearmarkt. Maar waar eindigt ‘correctie’ en wordt het ‘bearmarkt’? Waar ligt die grens?
We willen daar een paar perspectieven op geven.
Ten eerste is de bitcoinkoers op langere termijn een functie van de adoptie. Naarmate meer mensen het in gebruik nemen of het intensiever gaan gebruiken, stijgt de vraag. En bij gelijkblijvend aanbod, er zijn er immers maar 21 miljoen, stijgt de prijs.
Je zou kunnen beargumenteren dat zolang de adoptie toeneemt, dat bitcoin feitelijk geen echte bearmarkt beleeft, maar slechts correcties in een decennialange bullmarkt.
Ten tweede zijn de begrippen bull- en bearmarkt voor sommige mensen in de cryptowereld gekoppeld geraakt aan de viersjaarscyclus waar we vorige week uitgebreid over schreven: ‘Een bullmarkt waarin de prijs extreem oploopt, daarna een bearmarkt waarin de hype verdwijnt en de prijs 80 tot 90 procent daalt, en dan vanaf de volgende halving begint het opnieuw.’
Als je het woord bullmarkt gebruikt, verwacht men een stijging zoals in 2017, en bearmarkt staat gelijk aan een daling zoals in 2018. Met bijbehorende emoties.
Ten derde zijn er periodes waarin tegelijkertijd aanwijzingen te zien zijn voor bull- en bearomstandigheden. Bijvoorbeeld lage instroom van nieuwe spelers en weinig activiteit (bearish) maar wel hogere koersen en nieuwe instrumenten zoals de ETF's (bullish), zoals in oktober en november 2021.
Zitten we nu in een bullmarkt? Naar een deel van de maatstaven wel, en een deel van de metrics wijst hier ook op. Wekelijks komt er meer infrastructuur, wetgeving en ondersteuning in apps en financiële diensten. Vanuit steeds meer landen horen we dat mensen bitcoin in gebruik nemen. Grote investeerders stappen in. Miners houden steeds meer bitcoin vast. Bestaande investeerders kopen bij.
Zitten we nu in een bearmarkt? Tsja, ook daar is wat voor te zeggen. Veel negatief sentiment, kritiek in maatschappelijk debat, weinig instroom van particuliere beleggers, weinig te horen van nieuwe institutionele adoptie, en natuurlijk de koers die alsmaar lager en lager gaat.
Kortom: wij stellen voor het begrip bear- en bullmarkt voorlopig maar even te laten liggen. Laten we het gewoon hebben over wat we zien in markt, technologie en adoptie!
In de media
[EenVandaag] ‘Feit of Fabel: klopt het DNB rapport?’
Peter en Bart maakte deze week hun opwachting in de radiovariant van EenVandaag om hun zegje te doen over het DNB-rapport. In de rubriek “Feit of ” werd deze keer nagegaan of bitcoin daadwerkelijk de enorme energieslurper is zoals DNB ’m neer heeft gezet. Het antwoord op die stelling hoor je in de laatste tien minuten (vanaf 40:00) van het programma.
[RTL Z] ‘CO2 uitstoot crypto transacties groot’
Ook RTL Z gaf aandacht aan het onderzoek van DNB. Peter mocht live inschakelen om andermaal de nuance in de discussie aan te brengen. Zo laat hij direct weten dat het stroomverbruik niet nodig is om transacties te verwerken, maar om het netwerk veilig te houden. Daarnaast kan één bitcointransactie meerdere achterliggende transacties vertegenwoordigen. Beide punten worden genegeerd in het DNB-rapport. Terugkijken? Dat kan hieronder:
Overigens werd het draadje dat Peter schreef over het rapport (zie hieronder), op verschillende plekken opgepikt, bijvoorbeeld op banken.nl.
.@DNB_NL heeft de koolstofvoetafdruk van #bitcoin onderzocht.
— Peter Slagter (@pesla) January 13, 2022
Plus: Onderkenning dat de voetafdruk onbetrouwbaar is vanwege onmeetbare activiteiten bovenop bitcoin (denk aan lightning).
Min: Aan de presentatie van resultaten zit een (politiek) luchtje.https://t.co/CuKK9ZC7v0
[NU.nl] ‘De stablecoin moet stabieler zijn dan de bitcoin, hoe werkt dat?’
We hebben het al aangegeven in onze terug- en vooruitblik: stablecoins are here to stay. In het afgelopen jaar groeide de market cap van al die stabiele munten met zo'n 450 procent van 30 miljard dollar naar 150 miljard dollar en wij verwachten dat het daar niet stopt. Maar houden die munten zichzelf zo stabiel? Dat vroeg NU.nl zich af, en Bert hielp ze een antwoord te vinden:
Door: Chantal van Wees
[Voetbalzone.nl] ‘De rol van Marc Overmars in XPOSE’
Lees je dat goed? Een artikel van voetbalzone.nl? Heeft Bert dan eindelijk zijn transfer naar Real Madrid gemaakt? Nee, dat helaas niet, maar onze Bert is wel geciteerd in een artikel over XPOSE. Vorige week was in deze rubriek al te zien dat Peter te gast was bij BOOS! en nu doet Voetbalzone een duit in het zakje. Niet veel nieuws onder de zon, maar interessant om even te lezen als je het de afgelopen tijd gemist hebt:
Dinsdag, 18 januari 2022 om 23:30 • Laatste update: 09:12
Kijk-, lees-, en luistertips
[Podcast] Inflatie, de Fed, en Macro Markets
De financiële wereld kijkt met ingehouden adem naar de FED. Wat betekent de switch van Quantitative Easing naar Quantitative Tightening voor de financiële markten? En is het genoeg om de inflatie in de hand te houden? In deze podcast gaan de mannen van Bankless in gesprek met market commentator Jim Bianco om dit uit te zoeken.
[Longread] Hoe durfinvesteerders aan particulieren verdienen
We hebben het de laatste tijd vaker gehad over de discussie rondom de rol van Venture Capitalists in de web3 wereld. We hebben zowel de artikelen van voor- als van de tegenstanders gedeeld. Deze week kwamen we een artikel tegen dat een meer datagedreven invalshoek heeft. De auteur rapporteert over zijn onderzoek naar wat er gebeurt met de prijs van coins na hun notatie op Coinbase. Is er sprake van een Coinbase-effect of juist van een Coinbase-vloek?
Fais Khan
[Video] Nieuw rapport Bitcoin Mining Council (Q4 2021)
De Amerikaanse mining raad is weer bij elkaar gekomen, ditmaal om de resultaten van het vierde kwartaal van 2021 te bespreken. Onder leiding van Michael Saylor werd er uitvoerig gesproken over het energieverbruik van bitcoin. Uit de cijfers blijkt dat miners méér duurzame bronnen in hun energiemix hebben zitten. Het percentage groene stroom steeg met 1 procent naar 58,5%. In de volgende video hoor je meer over staat van de Amerikaanse miningindustrie.
[Longread] Je moet geld begrijpen om bitcoin te kennen
Voor veel Nederlanders is geld niets meer dan een gebruiksmiddel. Je koopt er wat van, basale transacties, en that’s it. Dat geld meer functies vervult, en dat de eigenschappen van het geld dat je gebruikt zelfs grote invloed kunnen hebben op je dagelijks leven, is voor velen onbekend. Auteur Harwinderpal Singh verscheen deze week met een leuke explainer en neemt je terug naar de basis.
Harwinderpal Singh
[Podcast] Bitcoin versus Crypto & Web3
Deze week schoof Messari’s Ryan Selkis aan bij Peter McCormack voor een What Bitcoin Did-aflevering over de positie van bitcoin ten opzichte van andere opkomende netwerken en technologieën. Bitcoin is heer en meester, en het is nog niet duidelijk of die opkomende technologieën écht decentraal kunnen worden. Kunnen die protocollen de toenemende druk van toezichthouders aan? Hoe passen die protocollen zich daarop aan? Wanneer is er sprake van voldoende decentralisatie? Leuke podcast voor een wandeling!
Peter McCormack
In het kort
We bespraken het al in de vorige Roundup en ook in de meest recente aflevering van Satoshi Radio kwam het terug: de energieweken. Peter heeft er een bijna poëtische beschrijving bij geplaatst: “De tanden van de propagandazaag staan in de poten van bitcoin”. Het is dan ook niet gek dat het nieuws van deze week opnieuw gedomineerd wordt door overheden, voorzitters en presidenten die op vaak populistische wijze de schijnwerpers op bitcoin zetten. We hebben de belangrijkste headlines op een rij gezet:
- We beginnen met Nayib Bukele, de president van El Salvador. Moody’s zou de kredietwaardigheid van El Salvador verlagen, en dat kon Bukele niet onbesproken laten: “BREAKING: El Salvador DGAF!”. Voor de mensen onbekend met de afkorting DGAF: het staat voor Doesn't Give a Fuck. Zie jij het Mark Rutte al zeggen? Het bleek overigens een storm in een glas water, want een dag later gaf Moody’s aan dat ze de score van El Salvador sinds juli niet aangepast heeft, en dat nu ook niet gaat doen.
BREAKING: EL SALVADOR DGAF https://t.co/VuJ25PcvQL
— Nayib Bukele 🇸🇻 (@nayibbukele) January 17, 2022
- Gaan we verder met Agustín Carstens, de baas van de Bank of International Settlements (BIS). Die was deze week op een seminar in Frankfurt voor een lezing met de titel ‘Digital currencies and the soul of money’. Carstens schetst drie scenario’s voor financiële innovatie: een toekomst gevormd door Central Bank Digital Currencies, een toekomst met stablecoins van Big Tech-bedrijven, en een toekomst met decentrale cryptovaluta’s. Het behoeft geen uitleg dat de laatste twee opties niet de voorkeur van Carstens hebben. Het ontbreken van winstbejag bij centrale banken zorgt er volgens de BIS-chef voor dat zij het best in staat zijn het belang van het volk te dienen. De speech is hier terug te zien.
- Gister kwam het Amerikaanse Congres bij elkaar voor een lesje bitcoinmining. De aanleiding hiervoor is de enorme influx van miners naar het land, nadat China vorig jaar mei het minen van bitcoins verbood. In de twee uur durende vergadering, die hier in zijn geheel terug te zien is, kwamen verschillende voor- en tegenstanders van bitcoinmining aan het woord. De grootste vraag van de dag: moeten we gebruik gaan maken van groene stroom om te minen of moeten de industrie overstappen op een minder energie-intensief consensusmechanisme? Conclusie na twee uur vergaderen: er is geen makkelijk antwoord op te geven.
- Over het verbieden van bitcoin gesproken: de Russische centrale bank deed deze week ook een duit in het zakje. Zij ziet graag een verbod op het verhandelen, minen en gebruiken van cryptovaluta’s. Het bezitten van deze assets mag nog wel. De argumentatie voor zo’n verbod bevat niets nieuws onder de zon. De centrale bank spreekt over hoge volatiliteit, crimineel gebruik, en het risico dat cryptovaluta’s de stabiliteit van het financiële systeem ondermijnen. Insiders zeggen dat het niet snel van een verbod zal komen, omdat dat helemaal niet binnen het mandaat van de centrale bank valt.
- De volgende toezichthouder die op het sinaasappelkistje klom was Erik Thedéen, vicevoorzitter van de ESMA (één van de vele financiële toezichthouders die de EU rijk is). Althans, als we het FD en de FT moeten geloven. Beide kranten gingen er namelijk vanuit dat Thedéen sprak in functie als toezichthouder, terwijl dit nergens expliciet terug te vinden is. Het deed ons denken aan Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau, die een aantal maanden terug vroeg om een compleet verbod van cryptovaluta’s. Terug naar Thedéen, want wat had hij eigenlijk gezegd? Hij ziet het minen van bitcoin als een enorm probleem en een risico voor het halen van de klimaatdoelen die in het klimaatakkoord van Parijs zijn vastgelegd. Zijn voorstel? Je raadt het al: een verbod op het minen van bitcoin.
- Vorige week schreven we op deze plek dat Strike, de bitcoin-app die vermarkt wordt door CEO Jack Mallers, gelanceerd is in Argentinië. Achteraf bleek dat gebruikers in die regio helemaal geen bitcoin kunnen versturen vanuit de app. Sterker, er werd op de achtergrond gebruikgemaakt van USDT. Deze week gaf Mallers uitleg waarom deze keuze gemaakt is. Het komt erop neer dat Strike het saldo van de gebruiker altijd weergeeft in dollars. Op het moment dat iemand een transactie doet, worden de dollars omgezet in bitcoin en via het lightningnetwerk verstuurd. Omdat je voor het aanhouden van dollars een licentie nodig hebt, (en Strike die nog niet heeft) zijn ze uitgeweken naar het gebruik van de altijd betrouwbare (...) Tether.
- Toch nog een all time high deze week! Misschien niet degene waar je het meest warm van wordt, maar een kniesoor die daar om maalt. De hashrate van bitcoin staat met 198 exahash hoger dan ooit. Het vorige toppunt lag op 180 exahash. Dat was in mei 2021, net voordat China het verbod op bitcoinmining aankondigde.
Afbeelding van de week
Ten slotte
We bespraken het al in de podcast van afgelopen donderdag: de aanval op bitcoin lijkt geopend. Soms is dat vervelend, maar daarachter schuilen vele kansen om wat kennis over te dragen over wat er wérkelijk onder de noemer van bitcoin gebeurt. Maak je dus geen zorgen: wij gaan gewoon door, ook met tegenwind. De steun die we (onder andere) van jullie krijgen doet ons goed, en zorgt ervoor dat we elke week weer opgewekt en vrolijk een nieuwe Alpha-editie schrijven. Dank daarvoor! Geniet van jullie weekend!
Groet,
Bert, Bart en Peter