Voor je ligt de laatste Roundup van 2022. In de marktupdate blikken we terug op het afgelopen jaar. Dat was een jaar van implosies, stuiterende koersen en grote onzekerheid. Wat voor ons daarin kenmerkend was? Dat, en meer, lees je in deze Roundup.
In de marktupdate blikken we terug op 2022. Er is veel gebeurd wat we niet (in die mate) hadden verwacht. Soms zaten we spot-on. Maar vooral zien we bevestigd dat denken in scenario’s erg waardevol is.
Het nieuwsoverzicht is in deze editie opvallend kort. In de kerstperiode draaien de persen op laag tempo. We kijken kort naar de stand van zaken rond FTX en noemen kort de belangrijkste gebeurtenissen.
Qua verdieping raden we aan om naar de Darknet Diaries-aflevering met Andy Greenberg te luisteren. Andy vertelt hoe politiediensten bitcointransacties gebruikten om een netwerk van kindermisbruikers op te rollen.
Markt
Het eind van het jaar is een mooie tijd om eens terug te kijken. In allerlei opzichten was het een onvoorstelbaar jaar. Niet letterlijk natuurlijk, een mens met een beetje verbeeldingskracht kan zich alles voorstellen. Maar er is veel gebeurd dat niet in ons basisscenario zat.
In december 2021 was de wereld nog bezig met de omikron-variant en een crisis op de Chinese vastgoedmarkt. Centrale bankiers zagen de inflatie vanzelf verdwijnen en wilden eerst eens rustig de steunprogramma’s afbouwen. En zo nodig de economie weer gaan stimuleren.
Vanuit dat startpunt is er een lange lijst van wat wij niet hebben zien aankomen. Een paar voorbeelden:
- Dat centrale banken zo snel zouden draaien naar uiterst hawkish en ten koste van alles de inflatie zouden bestrijden. De bron van de inflatie was immers nog hetzelfde als een half jaar eerder, en toen wuifden ze alle zorgen weg.
- Dat we Rusland sancties zouden opleggen die energie ongelofelijk duur zouden maken en Rusland in de armen van China zou drijven. Daarmee drijven we de inflatie op korte en lange termijn verder op.
- Dat de economie zo lang sterk zou blijven. Een aantal leading indicators schreef aan het begin van het jaar al rode cijfers. Consumentenvertrouwen en toekomstverwachting van ceo’s bijvoorbeeld. De economische groei in de VS daalde naar rond het nulpunt in de eerste twee kwartalen. Toch gaven economie en financiële markten geen krimp tijdens de serie renteverhogingen.
- Dat cryptobedrijven er zo’n rommeltje van zouden maken. Natuurlijk lopen er in het wilde westen wat cowboys rond. Maar we begrijpen niet hoe ze dachten weg te komen met de risico’s die ze namen. Nog even los van de leugens en oplichterij.
In dit soort tijden is het een zegen dat we al jaren gewend zijn om in scenario’s te denken, en naarmate de toekomst zich ontvouwt de waarschijnlijkheid die we aan de verschillende scenario’s toekennen aan te passen.
Het zorgde ervoor dat we op 10 december 2021 al de volgende vraag te stellen: ‘Ben je bereid om de cryptoportefeuille die je nu hebt door een bearmarkt van 1-2 jaar vast te houden? Of zou dat zoveel pijn doen dat je op de bodem in paniek verkoopt?’
Het bijbehorende scenario was dat de inflatie tegen de prognoses in tóch verder op zou lopen. En dat gebeurde. Later die dag werd de inflatie van november bekend gemaakt, een onverwachte sprong van 5,4 procent naar 6,2 procent. Het was het begin van het gesprek over renteverhogingen, zo leerden we in de december-notulen van de Fed die in januari 2022 werden gepubliceerd.
In januari schreven we twee vooruitzichten. Eentje over de langere termijn, en eentje over het jaar dat voor ons lag. Leuk om door te lezen. We hoeven ons daar niet voor te schamen.
We noemden vier scenario’s voor 2022 waarvan we er twee uitwerkten, een bullish en een bearish scenario.
Het bullish scenario was een uitwerking van de theorie dat de karakteristieke vierjaarscyclus van grote bull- en bearmarkten voorbij is. De all-time high in november was al vreemd, omdat de top van de hype in mei lag. Waarom zou de bearmarkt ook niet anders verlopen? Een katalysator zou kunnen zijn dat centrale banken snel weer naar ruim beleid moeten overstappen door een stevig recessie of problemen in de obligatiemarkt.
Dit jaar zijn we er meer van overtuigd geraakt dat op korte termijn bitcoin in grote mate afhankelijk is van hoe ruim het monetair beleid is. Op lange termijn (seculair) speelt adoptie de hoofdrol. Op korte termijn de conjunctuurcyclus.
Dat brengt ons bij het bearish scenario: ‘daarbij krijgen we de komende maanden een capitulatie waarbij een grote groep investeerders zich gewonnen geeft en vertrekt. Een vergelijkbare periode met de bearmarkt in 2015 en in 2019 en de coronacrash in 2020’.
Dat is ‘m geworden. Alleen wel met twee dingen fout.
Ten eerste de timing. Pas in mei en juni zagen we echt capitulatie bij de Luna- en Celsius-crash. Beleggers verkochten in paniek tegen verlies en de koers kwam rond het koersdoel. We hadden dat in dit scenario eerder verwacht.
Ten tweede de koers. Het koersdoel was de realized price en het 200-weeks gemiddelde. Toen op 24.000 en 19.000 dollar. Kort daaronder is prima, maar de bodemvorming in die zone. Dat leek deze zomer te kloppen: even naar 17.500 dollar en daarna lange tijd rond de 20.000 dollar. Nog een stuk lager hadden we niet verwacht.
Als je de gebeurtenissen van dit jaar op een rijtje zet, dan domineren de drie grote crashes. Drie momenten van capitulatie, waarop in korte tijd de koers onder hoog volume snel daalde, met veel gerealiseerde verliezen en liquidaties.
Hieronder zie je ze gevisualiseerd. Met elke crash plonsden we een bassin lager. In een jaar zo’n 65 procent gedaald.
De indruk kan ontstaan dat crypto het helemaal aan zichzelf te danken heeft. Maar zo simpel is het niet. Hieronder zie je dezelfde grafiek opnieuw, iets uitgezoomd, met de NASDAQ erbij getekend.
Je ziet dat ook die in de buurt van de problemen met Luna en Celsius ook stevig daalde. Dit was nou een goed voorbeeld van ‘only when the tide goes out you learn who has been swimming naked’.
Kenmerkend voor dit jaar vinden we het volgende:
Ten eerste was een groot aantal scenario’s plausibel en te onderbouwen met data. Vaak komt één scenario met afstand als waarschijnlijkst uit de bus. Dat was dit jaar anders.
Ten tweede moesten we voortdurend de waarschijnlijkheden van verschillende scenario’s bijstellen. Niet alleen wij, ook centrale bankiers, economische bureau’s en de markt stelden voortdurend hun verwachtingen sterk bij. Verwachtingen over energieprijzen, inflatie, rente en recessie bijvoorbeeld.
Dat zal vermoedelijk nog wel even zo blijven. We beschreven in deze Alpha hoe alles volatieler is geworden: ook beleid en macro-economische data. Tegengestelde krachten. Meer onzekerheid.
In januari maken we opnieuw scenario’s voor het komende jaar. Nog meer dan normaal dienen die als routekaart en niet als voorspelling: ‘stel dat de economie zich zo ontwikkelt, dan kunnen we dit verwachten’.
Ter afsluiting van de laatste marktupdate van dit jaar, hieronder de grafiek die we gisteren maakten voor de jaarafsluiting van Satoshi Radio: de koers met daarop een selectie van gebeurtenissen in dit jaar.
Bonus. Een paar citaten uit marktupdates van het begin van het jaar die er stevig naast zaten. De rode draad? Veel duurde langer dan wij hadden verwacht!
7 januari - “Het is vrijwel uitgesloten dat [de rente] boven de 2 procent uitkomt.”
28 januari - “In beide scenario’s zou het komende kwartaal (of iets langer) wel eens een geweldig moment kunnen zijn om voor de lange termijn in te stappen.”
11 februari - “Onze basisverwachting is dat centrale banken de komende maanden [de rente] beginnen te verhogen, en dat rond de zomer zichtbaar wordt dat de economie vertraagt, financiële markten wankelen en schuldenaars in de problemen komen. Met in de tweede helft van het jaar een draai naar opnieuw ruim beleid als gevolg.”
Verdieping
Een aantal Alpha-edities geleden noemden we het boek Tracers in the Dark van Andy Greenberg. Deze week is Greenberg te gast in Darknet Diaries om een van de spannendste hoofdstukken toe te lichten. Daarin beschrijft hij hoe de politie bitcointransacties gebruikte om een netwerk van kindermisbruikers op te rollen.
We gaan door met een aflevering van What Bitcoin Did. Recent was Danny Scott te gast. Scott staat als ceo van CoinCorner aan het roer van een bedrijf met een missie: het gebruik van bitcoin extreem eenvoudig maken. In het gesprek met Peter McCormack geeft hij zijn visie op de manieren waarop bitcoinadoptie kan plaatsvinden en welke rol het lightningnetwerk daarin heeft.
Bit Buy Bit is een relatief kleine podcast waarin verhalen uit de bitcoin-community centraal staan. Daaruit is de Pleb Miner Monthly ontstaan, een serie gemaakt voor bitcoiners die zelf willen gaan minen, maar nog niet weten waar ze beginnen moeten.
Nu niet gelijk aan de slag met het verwarmen van je zolderkamer, want we hebben nog twee goede leestips. Sinds Elon Musk aan het roer staat bij Twitter is een groep ontevreden Twitteraars op zoek naar een nieuw thuis. Mastodon komt geregeld langs als alternatief, en onder bitcoiners wordt sindskort een tweede uitwijkmogelijkheid genoemd: Nostr. Nostr is een nieuw decentraal social media protocol. Zin om ermee te pionieren? Lees deze gids en je komt een heel eind.
Walker V.
Sluiten we af met een stukje crypto-geschiedenis. Je hebt ons hoogstwaarschijnlijk weleens horen praten over Maximal Extractable Value, of MEV. Vaak is dat in de context van problemen die erdoor ontstaan bij een blockchain als Ethereum. Hoe die problemen zijn ontstaan? Daarvan ontbrak een goede beschrijving, totdat James Prestwich in de pen klom:
James Prestwich
Nieuws
We zitten middenin de kerstvakantie en dat is te merken. De nieuwspersen staan uit en iedereen met een werkende pen schrijft een terug- of vooruitblik.
Ook in de cryptowereld is dat een terugkerend fenomeen. Ieder jaar schrijft Messari-ceo Ryan Selkis een lijvig rapport waarin hij voorspelt wat de belangrijkste thema’s van het komende cryptojaar worden. Coinbase publiceert doorgaans de mooist opgemaakte vooruitblik, en de gehavende onderzoekstak van The Block gaat er vaak vandoor met het hoogste aantal pagina’s.
De focus op reflectie en introspectie zorgt ervoor dat er weinig nieuwe gebeurtenissen zijn om over te rapporteren. Zelfs Sam Bankman-Fried hield zich koest. De van fraude verdachte FTX-oprichter wordt komende dinsdag voorgeleid. Hij moet dan voor het eerst formeel uitspreken welk standpunt hij inneemt: schuldig of onschuldig. Omdat er meer dan 100 jaar gevangenisstraf boven zijn hoofd hangt, kan je wel raden waar dit naartoe gaat.
Het gebrek aan spraakmakende gebeurtenissen ontketent de neiging om de waan van de dag centraal te stellen. Maar dat gaan we niet doen. Met Alpha scheiden we ruis van signaal. Is er even weinig te vertellen? Dan gaan we je kostbare kersttijd niet verdoen. Daarom een beknopt nieuwsoverzicht:
- Rekenkracht bitcoinminers daalt door Amerikaanse kou. Door extreem winterweer in de VS zaten duizenden huishoudens en bedrijven zonder stroom. Bitcoinminers hielpen met het stabiliseren van het stroomnet door hun apparatuur tijdelijk uit te schakelen. Dat zorgde voor een geschatte dip van de hash rate van tussen de 30 en 40 procent.
- API-keys van 3Commas-gebruikers liggen op straat. 3Commas is een veelgebruikte trading bot. Om automatisch te kunnen handelen heeft zo’n robot toegang nodig tot een gebruikersaccount op een handelsplatform. Dat gebeurt met een zogeheten API-key. Woensdag kwam naar buiten dat een hacker 100.000 van die sleutels buitgemaakt heeft. Daarmee heeft hij tientallen miljoenen aan cryptoactiva gestolen. Maak je gebruik van zo’n trading bot? Zorg er dan voor dat je de aan een API-key gekoppelde rechten tot een minimum beperkt!
- Klanten van FTX Japan krijgen hun cryptovaluta terug. Dat heeft het bedrijf donderdag bekendgemaakt. Vanaf half februari kunnen klanten hun tegoeden opnemen via zusterbedrijf Liquid Japan. Begin dit jaar werd Liquid door FTX gekocht om hun Japanse marktaandeel te vergroten.
- Eilandengroep Fiji krijgt bitcoinpremier. Sinds 24 december bekleedt Sitiveni Rabuka er de hoogste politieke functie. Vanuit buurland Tonga wordt direct de verbinding gezocht. Daar loopt al langer een procedure om bitcoin als wettig betaalmiddel te classificeren.
Doordenker
Ten slotte
Dat was ‘m, de laatste Roundup van 2022.
We kijken terug op een bewogen jaar, waarvan we een deel van de gebeurtenissen nog moeten laten bezinken. Vaak komen daar weer nieuwe inzichten uit voort, en die zullen we zeker met jullie delen.
We wensen jullie een gezellig oud en nieuw en een goed nieuwjaar. Daar kijken wij erg naar uit, want we hebben leuke dingen voor Bitcoin Alpha in petto. Als abonnee ben jij daarvan de drijvende factor, veel dank daarvoor!
We hopen iedereen volgende week weer in goede gezondheid, en in het bezit van alle ledematen, terug te zien.
Groet, goed weekend,
Peter, Bert, en Bart