Alpha Roundup #30: Onrustige wateren

Adem in, adem uit. Even die hartslag omlaag. Wat is er gaande? Vandaag is bitcoin flink onderuit gegaan. Waar we een paar weken terug nog de vlag uithingen voor de all time high, lijkt het nu alsof sommige analisten de bull markt juist begraven. Gelukkig hebben wij Bert, die je in deze Alpha weer gaat voorzien van de nodige portie oer-Hollandse duiding. Daarnaast hebben Bart en Peter natuurlijk weer alle nieuwtjes, interessante podcasts en artikelen voor je op een rijtje gezet.

Wegens technische mankementen kan je de CEO update bezoeken via de link hieronder

https://www.youtube.com/watch?v=5-E_CF4lKtw

Marktupdate

De afgelopen week lag de bitcoinkoers redelijk stabiel rond de 57.000 dollar. Tot vandaag, waar een onrustige opening van de Europese beurzen ook bitcoin een stevige tik meegaf.

Dit brengt de laagste koers deze correctie op 53.900 dollar, nog een stukje boven de 53.000 dollar waar veel analisten hun oog op hadden laten vallen. Daar ligt de top van begin september, het punt waarop bitcoin een marktwaarde heeft van 1 biljoen dollar en het 100-daagse voortschrijdende gemiddelde.

De kaart rond 12.30 uur: 100-daagse MA precies geraakt.

Bitcoin dominance

De bitcoin dominance vertelt welk deel bitcoin uitmaakt van de totale cryptomarkt. Coinmarketcap heeft voor 2,57 biljoen dollar aan crypto-assets in de boeken staan, en bitcoin is met 1,08 biljoen daarvan zo’n 42 procent.

Er is veel aan te merken op de methode waarmee dit gemeten wordt. Met name omdat de marktkapitalisatie van veel crypto-assets een uiterst fictief getal is. De liquiditeit is zo laag dat slechts een fractie van dit bedrag kan worden gerealiseerd.

Niettemin geeft de dominance een aanwijzing over hoe de interesse van handelaars en investeerders zich verplaatst van de ene naar de andere asset of categorie.

In de aanloop naar de eerste all time high van dit najaar zagen we de dominance een stuk oplopen van zo’n 40 procent naar bijna 48 procent. Bitcoin stond in de schijnwerpers en de rest van de markt bleef achter.

Na de piek op 20 oktober daalde de dominance naar 42 procent. In de afgelopen 5 weken verloor bitcoin terrein. In deze periode zagen we een aantal metaverse-projecten snel groeien en wat meme-coins weer oppoppen. Maar het meeste gewicht leggen de grote smart contract platforms in de schaal, zoals ETH, BNB, SOL en AVAX.

Op de kaart hieronder zie je winst en verlies ten opzichte van bitcoin. Die is grijs, want ten opzichte van zichzelf natuurlijk niets gewonnen of verloren.

Opvallend is dat de tweede piek op 69.000 dollar niet gepaard ging met een piek in de dominance. Alsof bitcoin slechts meeprofiteerde met een algemeen enthousiasme in crypto-assets.

Als je de stijging van 20 juli tot 20 oktober zou zien als trend, en de tweede piek begin november als uitzondering, dan zou je de periode sinds 20 oktober kunnen zien als één correctie. Dat geeft ons een aanwijzing wanneer we de stijgende trend zouden hervatten.

Macro

Op dit moment wordt het sentiment op de markt bepaald door macro-economische ontwikkelingen. De wereldwijd stijgende inflatie is een belangrijke verhaallijn. Op de kaart hieronder zie je de landen met een inflatie boven de 10 procent. Daar komen er telkens een paar bij.

En dan hebben we het alleen nog over de inflatie van consumentenbestedingen zoals gemeten door de CPI of een vergelijkbare index. Daar zit de asset-inflatie nog niet in, denk aan de dure huizen of aandelen.

De grote vraag is de mate waarin de inflatie langdurig hoog blijft. Zien we nu een eenmalige piek van 4 procent (Duitsland), 6 procent (VS) of 8 procent (Spanje)? Of loopt de inflatie nog verder op en blijft die jarenlang hoog?

Aanwijzingen voor een korte piek zijn verstoringen van productie en logistiek, hoge energieprijzen en basis-effecten van andere belastingregels. Die herstellen allemaal na een paar maanden tot een jaar.

Aanwijzingen voor een langere periode van inflatie zijn chronische tekorten of verstoringen in productie en een loon-prijsspiraal waarbij werknemers meer betaald willen worden, wat weer zorgt voor duurdere producten, en dat weer voor hogere salarissen, etc.

Grappig in deze context was het bericht van de werknemersunie van de Europese Centrale Bank die een grotere loonsverhoging wil vanwege de hogere inflatie. De kok weet in dit geval prima hoe het eten wordt gemaakt. Doe er uw voordeel mee.

Dit is overigens nog wat anders dan de vraag of de gestegen prijzen ook weer dalen. In specifieke gevallen zal dat zeker zo zijn, denk aan energie, brandstof en grondstoffen, maar over de gehele breedte is dat niet aan de orde.

De centrale bankiers houden er nu nog aan vast dat de inflatie vanzelf weer daalt: ze maken zich eerder zorgen over te lage inflatie over een paar jaar dan te hoge inflatie nu. Ze verwachten daarom nog steeds het monetair beleid langzaam minder ruim te maken: eerst QE afbouwen en daarna zelfs de rente omhoog.

Dat is echter gerekend zonder schokken. De wereldeconomie is uiterst fragiel: een kleine verrassing en de geplande verkrapping moet toch weer worden afgeblazen om onrust weg te nemen. Meer hierover kun je lezen in de eerste hoofdstukken van Ons geld is stuk.

Zo’n schok kan worden gevormd door een tegenvallende coronawinter. Dat de vaccins onvoldoende beschermen en de ziekenhuizen toch volstromen. Dat er een variant uitbreekt die om de opgebouwde immuniteit heen kan en een nieuwe vloedgolf aan zorgvraag veroorzaakt. Dat productielanden als China opnieuw in lockdown gaan of logistieke ketens opnieuw verstoord raken.

De geruchten over de in Zuid-Afrika ontdekte variant B.1.1.529 zorgde vanmorgen al voor rode cijfers op de beurzen wereldwijd. Let ook op de VIX in het lijstje hieronder: dat is de volatiliteitsindex.

Een slecht scenario voor de economie zou er als volgt uitzien:

→ Coronamaatregelen wereldwijd zorgen voor meer problemen met productie en logistiek, en voor afnemende economische groei.

→ Daardoor besluiten centrale banken om toch het monetair beleid niet te verkrappen en zelfs opnieuw te verruimen. Nieuwe steun, nieuwe leningen en nieuwe opkoopprogramma’s om die leningen betaalbaar te houden.

→ Daardoor zien we verdere inflatie. Van huizenprijzen en aandelen door de zoektocht naar rendement. Van obligaties door de opkoopprogramma’s. Van consumentenprijzen door verstoringen en loon-prijsspiraal.

→ Daardoor zien we de reële rente verder dalen tot misschien wel -8 of -10 procent. Nu is die in Nederland -3 procent en in de VS -6 procent.

→ Daardoor komen we in een vorm van stagflatie terecht: lage economische groei, hoge inflatie en hoge werkloosheid. Die laatste kan overigens gemaskeerd zijn door steunpakketten.

Dit levert een duivels dilemma op voor de centrale banken: veel langer laag houden van de rente maakt het probleem erger. De rente stevig verhogen is een ramp voor huizen, aandelen, obligaties en alle spelers met hoge schulden. Zie ook deze Alpha over hoe men klem zit.

Op de afbeelding hieronder zie je de Amerikaanse misery-index, de optelsom van inflatie en werkloosheid, en een maat voor hoe miserabel de bevolking zich zou kunnen voelen (bovenste grafiek).

Indachtig de definitie van stagflatie heb ik de economische groei daar nog af gehaald, als hint voor omstandigheden waarin stagflatie zich kan ontwikkelen (onderste grafiek). Zie ook dit Twitter-draadje voor wat meer uitleg.

Wat betekent dat voor bitcoin? Als we het hierboven geschetste pad volgen, dan zou bitcoin best eens bij een snel groeiend aantal mensen stevig op de radar kunnen komen.

Allereerst bij mensen die hun munt zien falen, zoals deze week in Turkije gebeurde, waar de Turkse Lira 22 procent aan waarde verloor in 6 dagen tijd. Maar zeker ook bij mensen die hun spaargeld zien smelten als een ijsje op een hete zomerdag, en op zoek zijn naar een bezitting die de overheid niet kan bijdrukken.

Dit traject kan best de katalysator zijn van een stevige bullmarkt in de komende 4-6 maanden. Maar niet zonder stevige hobbels in de weg. Want reken ook op turbulente dagen waarop de markt onrustig is en ook bitcoin stevige schokken te verwerken krijgt. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Komende week

We hebben deze week nog niet naar de on-chain data gekeken. De reden is simpel: daar is weinig veranderd. De koersen dalen wat, maar on-chain is de structuur van een bullmarkt zichtbaar. Je zou kunnen zeggen dat het verschil tussen de koers en de onderliggende marktstructuur toeneemt.

Een vorm van bullish divergence dus, of in de woorden van Will Clemente: ‘Over the last two weeks, clear bullish divergence between BTC supply moving to strong hands and price.’

Het zou mij niet verbazen als deze correctie er bijna opzit. Er zat een flinke bult aan hefboomposities net onder de 56.000 dollar. Die zijn vanmorgen ongetwijfeld allemaal geliquideerd. Een wick nog iets dieper naar 53.000 zou prima zijn.

Ons basisscenario is daarom onderstaande grafiek. Een diepere correctie naar (ver) onder de 53.000 dollar zou een onverwachte schok vereisen. Ook zeker niet ondenkbaar in de wankele financiële markt door de onzekerheid over corona. Een prima tijd om gewoon te hodlen of in elk geval goed op je risicobeheersing te letten!

In de media

NRC: Fixt bitcoin meer dan ons geld?

Is bitcoin een serieus alternatief voor de euro? Die vraag legde Wouter van Noort aan Bert voor in de NRC-podcast Future Affairs. En wat als bitcoin helemaal niet bestond? Kunnen we de plannen van centrale banken en techreuzen voor digitaal geld wel vertrouwen? Wouter duikt met Bert in de turbulente toekomst van het geldsysteem.

Elsevier: De rode vlaggen bij crypto’s

Journalist Nicolette van den Hout trok bij Peter aan de bel voor een stuk over de risico’s die tegenover de rendementen van “crypto’s” staan. Voor Peter een goede gelegenheid om te waarschuwen voor de duizenden shitcoins die afgelopen jaar het licht hebben gezien, én uit te leggen waarom bitcoin niet met die assets te vergelijken is.

Volgens Slagter kun je het beste beginnen met het inlezen in bitcoin: waarom bestaat het en in welke context is het gemaakt? Tipje van de sluier: het ontstond tijdens de kredietcrisis en overheden moesten banken redden van de ondergang. Bitcoin is programmeerbaar geld dat direct van de ene naar de andere partij kan worden overgemaakt, zonder tussenkomst van een derde persoon. ‘Het was dertien jaar geleden de eerste cryptomunt,’ zegt Slagter. ‘Ondanks dat het voor een belegging heel jong is, is het wel de minst risicovolle van alle cryptomunten.’ De munt is een blijvertje.

Helaas is het volledige stuk alleen in te zien voor Elsevier-abonnees.

NPO Radio 1: IMF waarschuwt El Salvador

Woensdag mocht Bart aanschuiven bij Dit is de Dag, het actualiteitenprogramma van de EO op Radio 1. Onderwerp van de dag: El Salvador is door het IMF op de vingers getikt omdat het land bitcoin als wettig betaalmiddel heeft geclassificeerd. Het werd een lastig item: de beschikbare tijd kromp onverwacht met 50 procent en tegenover Bart zat econoom Rens van Tilburg, die zich ontpopte als koning van de ongenuanceerde (en onjuiste) oneliners.

BNR: Het cryptobeleid van de Rabobank

Afgelopen dinsdag was Bert te horen bij de Cryptocast, samen met Herbert en Djuri Baars, voor veel Satoshi Radio-luisteraars ook een bekende naam. Djuri is blockchain & crypto lead bij de Rabobank en persoonlijk al jaren actief in de bitcoin- en cryptowereld. Het drietal bespreekt het huidige beleid van de Rabobank, de oorzaken en gevolgen daarvan en de werkzaamheden van de blockchainafdeling van het bedrijf.

Fondsnieuws: Bitcoin als oplossing

Fondsnieuws is een journalistiek platform gericht op beleggingsprofessionals die actief zijn in het asset management, de banken- en verzekeringssector, onafhankelijk vermogensbeheer en de institutionele wereld. In 2021 mochten Bert en Peter daar zes stukken insturen over ontwikkelingen op het snijvlak van technologie en economie. Dinsdag verscheen het slotakkoord online, waarin we expliciet aandacht vragen voor bitcoin als opkomende technologie. De artikelen staan helaas achter slot en grendel, maar het is leuk voor jullie te weten dat we ook dit publiek bereiken. Als bonus een fragment uit het slotstuk:

Zo zou iemand die een paar jaar geleden bitcoin bestudeerde tot de terechte conclusie komen dat het volledig ongeschikt is als wereldwijd betaalsysteem. Te traag, te duur, te onhandig en onvoldoende schaalbaar. Maar inmiddels zien we de eerste tekenen van de technologische oplossing hiervan, waarbij het lightning netwerk (LN) de betaallaag van bitcoin vormt. Daarmee kun je vrijwel gratis en direct betalen zonder centrale partij, of – iets algemener – een digitale bezitting overdragen aan een ander. Een goed voorbeeld van hoe technologie zich een tijd vrijwel onopgemerkt ontwikkelt, en dan ineens zichtbaar wordt.

We hopen met onze artikelen de professionele lezer van FN/Institutioneel te verleiden om niet alleen te kijken naar wat bitcoin en andere decentrale technologie de wereld nu te bieden heeft, maar ook de verbeeldingskracht te hebben voor wat het in de toekomst kan worden. Want zoals voor alle opkomende technologieën geldt: ineens is het overal. Denkt u dat u daar al klaar voor bent?

Kijk-, lees-, en luistertips

Podcast: Lyn Alden geeft duiding over de bitcoin bond

Lyn Alden is weer te gast bij de What Bitcoin Did podcast en dan weet je wel hoe laat het is: tijd voor een uurtje pure informatie. Deze keer gaat het over El Salvador, de risico's en potentiële voordelen van de bitcoin bond en de steeds maar stijgende inflatie.

Longread: Is dit bitcoins laatste bullcyclus?

Wie al wat langer bij ons aan de keukentafel zit, weet dat bitcoin als opkomende technologie schoksgewijs groeit. Tot dusver liep daar een rode draad doorheen gekenmerkt door een vierjarige cyclus van bull- en bearmarkten. Of dat zo blijft? Daarover heeft Luke Mikic, co-host van de podcast Bitcoin Made Simple, een uitgebreid essay over geschreven. Zijn thesis: de markt is structureel veranderd.

Podcast: Ik weet je wachtwoord

In de recent gelanceerde podcast Ik weet je wachtwoord onderzoekt techjournalist Daniël Verlaan “ongelooflijke verhalen” die zich aan de schaduwzijde van de online wereld bevinden. Iedere aflevering duikt hij in een nieuwe zaak en gaat ook het gesprek met de hackers aan. Hoewel de podcast geen direct verband met bitcoin heeft, noemen we hem toch graag; de afleveringen maken je bewust van wat zich op het internet afspeelt, en daarmee - hopelijk - weerbaarder. Als bitcoiner ben je immers ook een digital citizen!

Datavisualisatie: De mempool in beeld

De mempool. Het blijft voor veel (beginnende) bitcoiners een lastig begrip. En dat is terecht, want het is ook een complex systeem. Zeker omdat er eigenlijk weinig goede tools zijn om de situatie goed te visualiseren. We kwamen deze week deze website tegen, die een behoorlijke poging waagt. Neem vooral even een kijkje.

In het kort

Je begrijpt, als het om nieuws gaat heeft de president van El Salvador deze week wat aandacht betreft de nummer 1-positie gegrepen. Een enigszins utopische bitcoin-stad bouwen, gefinancierd met bitcoin-obligaties. Welke nasmaak wij van die aankondigingen bij ons is achtergebleven, lees je in de Alpha-editie van afgelopen woensdag.

Wat er nog meer is gebeurd? Lees mee:

Nederlandse cryptobedrijven hebben succes geboekt in hun strijd tegen de hoge kosten van toezicht in Nederland. In een bezwaarprocedure bij DNB heeft de sector de kosten over 2020 weten terug te brengen van 18.000 euro tot gemiddeld zo'n 4000 euro per bedrijf.
Gemini lijkt de strijd aan te gaan met Meta/Facebook om de mooiste virtuele wereld te creëren. Gemini heeft 400 miljoen dollar opgehaald om de beurs een ‘meeslepende plek’ te geven in ‘verschillende metaverses’.
Vorige week vrijdag publiceerde Square’s TBD-divisie een whitepaper waarin een protocol beschreven wordt voor de (al dan niet decentrale) uitwisseling van digitale en zelfs fysieke eigendommen. Of we hier met iets baanbrekend te maken hebben? Lastig om in te schatten, maar hier hoor je onze gedachten erover.
Fold, een app waarmee je bitcoin kan sparen bij elke aankoop die je doet, gaat samenwerken met Niantic Labs. Zegt je misschien weinig, maar dat is de partij die Pokemon Go heeft gemaakt, de game die Nederland (en de wereld) een paar zomers terug in zijn greep hield. Het gaat mogelijk worden om in de Fold app, middels augmented reality, sats te stacken.
Je las het al in de marktupdate van Bert: de inflatie is hoger dan verwacht en of het van voorbijgaande aard is weten centrale bankiers ook niet meer zo zeker als een halfjaar terug. President van DNB Klaas Knot zit bij Nieuwsuur om uitleg te geven.
De Universiteit van Amsterdam doet al jaren onderzoek naar verschillende aspecten van terrorismebestrijding. Deze week kwam er een samenvatting naar buiten die de verschillende onderzoeken benoemt. Erg interessant om door te lezen, kost je 10 minuten.
Goed nieuws voor de mensen die deze nieuwsbrief met bitcoin willen betalen: onze betaalverwerker Stripe zegt open te staan voor crypto payments. Althans, dat zegt co-founder John Collison. Op de korte termijn gaat er helaas nog niets veranderen, maar de deur staat dus weer op een kier.
Jack Mallers, co-founder van Strike, is door het IMG gevraagd om te spreken op een FinTech seminar. Nu zullen wij de laatste zijn om dit bericht (in 2017 ICO stijl) uit zijn verband te trekken en de polonaise te lopen, maar toch geeft dit wel een signaal af. De oude financiële wereld let dus wel op en lijkt zelfs (enigzins) open te staan om te leren van de jonge garde.

Meme van de week

Deze week een meme uit de community (CC:Kees Koenen) waarin de discussie rondom Umbrel goed wordt samengevat.

Ten slotte

Dat was hem weer. Hopelijk hebben we jullie weer van voldoende duiding kunnen voorzien om met een goed gevoel het weekend in te gaan. Voor de oude garde zijn dit soort dips misschien de normaalste zaak van de wereld, maar wij kunnen ons voorstellen dat het best even schrikken kan zijn als je net bent ingestapt. Het helpt ons altijd om te kijken naar de daadwerkelijke ontwikkelingen: Jack Dorsey die zijn gewicht in een volledig open source project (TBD) gooit, het IMF dat naast negatieve punten ook positieve kanten ziet aan het bitcoin beleid in El Salvador en het almaar groeiende lightning netwerk en het ecosysteem daaromheen.

Fijn weekend!

Bert, Peter en Bart