Bijna alle miners in China hebben hun apparatuur uitgezet waarmee 40% van de rekenkracht offline is. Heeft dat effect op de koers? Ook kijken we naar de dollar en het momentum van bitcoin.
Marktupdate
De afgelopen week stond in het teken van de miners in China die hun operatie staakten. We zagen sinds omstreeks 9 juni de rekenkracht al afnemen van rond de 150 EH/s naar rond de 90 EH/s nu.
Dat is geen exacte meting. De hashrate is een schatting op basis van de gemeten gemiddelde tijd tussen de blocks en de huidige difficulty. Maar de tijd tussen twee blocks varieert enorm. Als die een dag wat oploopt dan kan dat betekenen dat de rekenkracht afneemt, maar het kan ook gewoon toeval zijn. We nemen in de grafiek daarom altijd een voortschrijdend gemiddelde, meestal 7 dagen.
Als we iets verder uitzoomen dan zien we dat de huidige rekenkracht rond het niveau van eind 2019 en begin 2020 zit. De terugval van de hashrate is iets boven de 40 procent, gerekend vanaf het gemiddelde van april en mei. Bijna de helft van de apparatuur is nu op zoek naar een nieuwe bestemming.
Dat brengt een heel klein risico met zich mee van een aanval. Een kwaadaardige speler zou al die apparatuur in bezit kunnen nemen en toevoegen aan zijn in het geheim opgebouwde bestaande rekenkracht en zo een ruime meerderheid van de rekenkracht verkrijgen.
We krijgen van verschillende kanten signalen dat dit niet het geval is. Apparatuur wordt te koop aangeboden of miners zoeken naar nieuwe plekken buiten China om hun apparatuur neer te zetten. In elk geval een flink deel van de apparatuur verdwijnt niet in de geheime schuren van een onbekende aanvaller.
In de BNR Cryptocast sprak ik er gisteren met Sjors Provoost even over. Hij is bitcoindeveloper en kon mooi vertellen hoe zo’n aanval eruit zou zien. Peter schreef er op LekkerCryptisch een lezenswaardig artikel over.
Er is een relatie tussen de hashrate en de koers van bitcoin. Het is alleen geen eenvoudige oorzakelijke relatie. Maar grofweg kun je zeggen dat op lange termijn van kwartalen en jaren de hashrate de koers volgt. Op korte termijn volgt de koers soms (!) de hashrate.
Eerst over de lange termijn. De hashrate is een functie van het beveiligingsbudget van de miners, bestaande uit de block subsidy en de transactiekosten. Dat is nu met 6,25 bitcoin per block bij de huidige koersen tussen de 30 en 40 miljoen dollar per dag. Voor dat geld kopen miners apparatuur en stroom. Hoe hoger het budget, hoe meer apparatuur er wereldwijd aan staat, en hoe hoger de hashrate. Natuurlijk speelt er meer mee, zoals efficiëntere apparatuur en slimmere financieringsconstructies.
Dan over de korte termijn. Soms als de hashrate ineens daalt dan volgt de koers omdat er een nieuwe onzekerheid wordt geïntroduceerd. Wat betekent die daling? Is er iets ernstigs aan de hand? Wordt het snel opgelost?
De verwachting is dat in de komende maanden de hashrate weer gaat stijgen omdat apparatuur ergens online komt, of door de aanpassing van de difficulty het rendabel wordt om oudere apparatuur aan het werk te zetten. Als daarmee de onzekerheid over de miners uit China wegebt zou ook de koers steviger kunnen herstellen.
De dollar
Vandaag werpen we ook een blik op de macroeconomie. Een gangbare hypothese was dat we een stevig, permanent, wereldwijd economisch herstel zien na de lockdowns van corona. De vraag in de markt komt terug en de economie maakt een inhaalslag. Economische groei en inflatie zouden daarbij oplopen.
Centrale bankiers in de VS waren de afgelopen weken ‘hawkish’ door te hinten op een snellere rentestijging dan eerder verwacht. Anders gezegd: ze zijn overtuigd van stevig herstel van de economie zodat die over een jaar of twee al afgeremd moet worden.
Maar komt de economie wel echt op gang, of zijn het vooral ‘base effects’ waarbij het nu heel goed lijkt omdat het vorig jaar zo slecht was? Is er wel echt zo’n enorme vraag, of is er gewoon schaarste door tijdelijke verstoringen in productie en logistiek? Komt er wel echt de gehoopte (en gevreesde) inflatie?
Op 7 mei schreven we een uitgebreide Alpha over de inflatieverwachtingen. Inflatie is een complexe indicator. Er zijn verschillende soorten die om verschillende redenen stijgen en dalen. Onze conclusie in dat artikel was: ‘Het is onwaarschijnlijk dat we langdurig hoge inflatie gaan zien in ons dagelijks leven als voorbode van hyperinflatie’.
Het wijd circulerende grafiekje van timmerhout waarop de prijs als een raket de dampkring opzoekt is inmiddels veel minder spectaculair. De ergste tekorten zijn blijkbaar weggewerkt.
Macro-analist Raoul Pal zei onlangs in een interview over de vraag of de economie inderdaad snel zal herstellen: ‘als je twijfelt, kijk naar de markt in staatsobligaties, die spreekt altijd de waarheid’. Hij wijst daarmee op de rente op de langer lopende Amerikaanse leningen die na een piekje half mei rustig dalen.
Als de markt inderdaad voor langere tijd hogere inflatie zou verwachten en daar in toenemende mate zeker van wordt, dan zou je stijgende rente verwachten, en geen dalende. De obligatiemarkt zegt eigenlijk dat de inflatie al z'n piek bereikte ergens in de periode maart tot mei dit jaar en nu weer daalt.
Een belangrijke indicator, zo betoogt Pal, is de dollar. Als die veel sterker wordt dan is dat een signaal dat stevig economisch herstel niet waarschijnlijk is. Een sterkere dollar betekent lagere grondstoffenprijzen - koper, hout, graan en olie - en dus lagere inflatie.
Een sterke dollar is ook slecht voor de Amerikaanse concurrentiepositie en werkgelegenheid. En vereist meer stimuleren van de economie via monetair beleid zoals lagere rente en opkoopprogramma’s, en meer stimuleren via de begroting zoals investeringsprogramma's en helikoptergeld. Het tegenovergestelde van het spoedig moeten afremmen van de economie dus.
Sommige analisten wijzen hierbij op een mogelijke 'omgekeerde kop-en-schouders' op de grafeik van de dollar die zich uitstrekt over het afgelopen jaar en een bodem zou markeren. De dollar zou de bovenkant van de range kunnen opzoeken en zo’n 10% aan waarde kunnen stijgen ten opzichte van andere grote valuta.
Voor Nederlanders die wat bitcoin willen verkopen heeft dat overigens de positieve bijwerking dat bitcoin in euro’s zo’n 10% meer waard zou worden ten opzichte van bitcoin in dollars.
Bitcoin
Een situatie waarin opnieuw de geldhoeveelheid sterk gaat groeien en vermogensbeheerders zich opnieuw druk gaan maken over asset inflation is een gunstige macroeconomische context voor bitcoin.
En daarmee hebben we opnieuw een dossier dat op korte termijn van de komende weken nog zwakte voorspelt maar op termijn van maanden een positieve aandrijver kan zijn van de interesse in bitcoin. Andere dossiers zijn bijvoorbeeld de onzekerheid rondom El Salvador, de migratie van de miners en de interesse van institutionele partijen.
Interessant in dat licht is misschien om naar onderstaande grafiek te kijken. Daar zien we de koers bovenaan en de RSI als momentum-indicator onderaan. We zien een afnemend momentum door het hele proces van distributie (topvorming) en accumulatie (bodemvorming) heen. Het doorbreken van die dalende lijn zou een eerste indicatie kunnen zijn dat de kopers de leiding overnemen van de verkopers.
Ik heb de 50- en 200-daagse moving averages er ook in getekend. Er was de laatste tijd wat te doen om de ‘death cross’ die optreedt als de MA-50 de MA-200 van bovenaf kruist. In traditionele financiële markten kan dat een lichte aanwijziging zijn voor een wat langere bearmarkt.
Bij bitcoin ligt dat anders. Dat komt omdat dit een patroon is dat zich over lange tijd uitspeelt, en omdat de koers van bitcoin over termijn van 10+ jaar een exponentiële stijging laat zien wordt zo’n death cross regelmatig ingehaald door de realiteit. Vaker wel dan niet volgt na zo’n death cross gewoon weer een nieuwe stijging. Geen belangrijk signaal dus!
In de media
BNR Cryptocast: een spoedcursus Taproot
Tijd om dieper in te gaan op Taproot. Bert was al co-host aanwezig bij BNR’s Cryptocast, om samen met Herbert Blankesteijn en Sjors Provoost de wereld van de onlangs ‘goedgekeurde’ bitcoin-upgrade te hebben. Je hoort er alles over Taproot, hoe soft- en hardforks werken, wat een ‘speedy trial’ is, en hoe het bitcoinnetwerk tot beslissingen komt.
DBC Conferentie 2021
Op 1 juli vond de DBC Conferentie editie 2021 plaats. De organisator, de Dutch Blockchain Coalition, heeft zich tot dusver primair op blockchaintoepassingen gericht, voornamelijk onder grote bedrijven en overheidsagentschappen. Maar dit jaar is er ook ruimte voor bitcoin en de cryptosector in brede zin. De livestream van de conferentie kan je hier terugkijken. Op 33:50 komt Bart aan het woord over de stand van zaken rond bitcoin. Op 38:50 neemt Bert het stokje over om het over decentralized finance te hebben.
Kijk-, lees-, en luistertips
Longread: Er is een nieuw valuta-anker nodig
“Sinds het einde van het stelsel van Bretton Woods heeft de wereld geen objectief valut-anker meer”, schrijft Wim Boonstra op het kennisportaal van de Rabobank. Boonstra is verbonden aan de bank als speciaal adviseur en econoom. “De dollar staat centraal.”
Dat is leuk voor Amerika natuurlijk, maar voor de wereld is het suboptimaal, is ook de conclusie van Boonstra. Een zeer lezenswaardig stuk waarin je onder meer wat van de monetaire geschiedenis meekrijgt. Deel je de conclusie van Boonstra, of lees je tussen de regels wat anders?
Longread: De geschiedenis van de dollar-hegemonie
Op Bitcoin Magazine verscheen dinsdag een interessante essay van de hand van Phil Gibson. Hij schrijft daarin over het tijdperk waarin de dollar als munt de economie domineerde, en wat daarvan de gevolgen zijn geweest. Gibson beschrijft het als een economische oorlog met de inzet van schulden als belangrijkste wapen. Vergeet niet iets lekkers in te schenken, want hier ben je niet in een kwartiertje doorheen.
Podcast: Wie heeft de macht over het nieuwe geld?
De afgelopen weken al vaker voorbij gekomen: de podcast "Het Nieuwe Geld". Deze week voor de laatste keer, want alvering 10 is de finale aflevering. Reinjan Prakke gaat in deze aflevering naar Den Haag om te kijken wat te politiek te zeggen heeft over het nieuwe geld. Spoiler: hij schrikt van het niveau van onze politici. Gelukkig komt Mahir Alkaya nog aan het work om een en ander recht te zetten.
Hier kan je de laatste aflevering van ‘Het Nieuwe Geld’ beluisteren.
Podcast: The Bullish Case for bitcoin
In deze episode van de Bitcoin Standard Podcast praat Saifedean Ammous met Vijay Boyapati, de auteur van een van de bekendste artikelen voor bitcoinbeginners: ‘The Bullish Case for Bitcoin’. Ammous en Boyapati praten over de Oostenrijkse school, manieren om bitcoin te waarderen, hype cycles, en waarom ‘fiateconomen’ zoals Krugman er zo op lijken gebrand om het succes van bitcoin te ondermijnen.
Podcast: World’s Greatest Con
Soms is het lekker om even geen bitcoincontent te consumeren. In juni heeft Brian Brushwood een nieuwe podcast gelanceerd, waarin hij (vaak verborgen) verhalen verteld achter de meest gedurfde oplichting, zwendel, en overvallen in de geschiedenis. Weten of het wat voor je is? De trailer beluister je hier. Daarna staan er 4 recente afleveringen voor je klaar, genoeg voor een hele lange weekendwandeling.
In het kort
Geen tijd gehad om het nieuws te volgen? Geen nood, dit is wat je weten moet:
- Het Amerikaanse consortium van miners heeft een persbericht uitgebracht met daarin informatie over hun energiegebruik en de bronnen die ze daarvoor aanwenden. De tagline: ‘Bitcoin mining electricity mix increased to 56% sustainable in Q2 2021’. Over hoeveel waarde we hieraan moeten hechten verschillen de meningen. Oordeel zelf; het persbericht lees je hier, en de video waarin Michael Saylor de aankondiging deed, kan je hier terugkijken.
- Voetbalclub AZ zet bitcoin op de balans, en Bitcoin Meester helpt hen daarbij. Ze gaan een meerjarige samenwerking aan.
- De SEC van Australië vermoedt dat bitcoin ‘waarschijnlijk aan de standaarden voldoet’ voor een ETF
- Vanaf deze week mogen meer dan 4.000 Duitse instellingen tot 20 procent aan bitcoin in hun portfolio opnemen. Samen zijn deze instellingen goed voor 1,8 biljoen dollar aan beheerd vermogen.
- Een journalist van Vice is naar El Salvador afgereisd om uit te zoeken of de bevolking baat heeft bij bitcoin als wettig betaalmiddel. Het korte antwoord: ‘ja’. Het lange antwoord is leuk om te lezen óf kijken als mini-documentaire.
- ARK Investment is de volgende partij met een ingediende ETF-aanvraag.
- Eén van de rijkste inwoners van Mexico is bezig met een bitcoinbank. Hij wil de eerste zijn in het land. De Mexicaanse autoriteiten reageerden kordaat om het door de miljardair afgegeven sentiment een beetje in te tomen.
- De centrale bank van Tanzania overweegt het verbod op bitcoin in te trekken. “We have witnessed the emergence of a new journey through the internet”, zegt de president ervan.
- NYDIG en NCR gaan met elkaar samenwerken. Het gevolg: 650 Amerikaanse banken kunnen binnenkort bitcoinaankopen faciliteren voor 24 miljoen klanten.
- TC ICAP (’s werelds grootste zogeheten interdealer broker) tuigt samen met Fidelity een handelsplatform op voor, jawel, cryptovaluta. Het doel is om het niveau van de infrastructuur op hetzelfde niveau te krijgen als die van aandelen, obligaties en valuta.
- Er is gedoe rond Binance. De koppeling met iDEAL is in de ijskast gezet, in diverse landen wordt er geruzied met autoriteiten, in het Verenigd Koninkrijk wordt het aanbod ingeperkt, en zelfs op de Kaaimaneilanden staan de stoplichten op rood.
Komende week
We kijken terug op een mooie, en vanuit het perspectief van prijs en nieuws een relatief rustige week. Maar je weet wat dat betekent: in de luwte wordt gewerkt, gebouwd en geïnnoveerd. Dat geldt voor de bitcoinsector, en zeker ook voor ons. Volgende week hoor je weer van ons, maar eerst: weekend!
Proost!
Bert, Bart, en Peter